Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 101: Hoán dụ - Phan Thị Thùy Dung - Năm học 2018-2019

 TRƯỜNG THCS BÌNH AN
 CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ 
 CÙNG CÁC EM HỌC SINH
 Giáo viên: Phan Thị Thùy Dung Đáp án:
1. Ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng 
 tên gọi sự vật, hiện tượng khác có nét tương 
 đồng với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm 
 cho sự diễn đạt.
2. Hình ảnh mặt trời ở câu thơ thứ hai trong ví 
 dụ (b ) là ẩn dụ (chỉ Bác Hồ ) Thứ 3 ngày 5 tháng 3 năm 2019
 HOÁN DỤ
Tiết 101: Tiết 101: HOÁN DỤ
 I. Hoán dụ là gì?
 Áo nâu liền với áo xanh
 1. Ví dụ: Sgk/ 82 
 Nông thôn cùng với thị thành đứng lên.
- Áo nâu: nông dân
 (Tố Hữu )
- Áo xanh: công nhân
→ Có quan hệ gần gũi 
- Nông thôn: Người ở nông Nông có 
 NôngNgười thôn ở ,nông thị 
 thôn thôn Giữa nôngthôn thôn, quan 
 thịthành thành ở và trong sự vật câu hệ 
 - Thị thành: Người ở thành gần 
 Thị chỉ ngườiNgười ởở thànhđâu? 
 phố được chỉ có mối gũi
 thành phố
→ Có quan hệ gần gũi quan hệ như thế 
 Vật nào?
 chứa Vật bị chứa Tiết 101: HOÁN DỤ
 I. Hoán dụ là gì?
 1. Ví dụ: Sgk/ 82
- Áo nâu: nông dân
- Áo xanh: công nhân
→ Có quan hệ gần gũi
- Nông thôn: Người ở nông thôn 
 - Thị thành: Người ở thành phố 
→ Có quan hệ gần gũi
=> Nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm 
 cho sự diễn đạt. Hè đến, những áo xanh lại về với vùng sâu, vùng xa Tiết 101: HOÁN DỤ
I. Hoán dụ là gì?
 1. Ví dụ: Sgk/ 82 
 2. Kết luận:
II. Các kiểu hoán dụ:
 1. Ví dụ: Sgk/ 83
- Lấy một bộ phận để 
 gọi toàn thể.
 a) Bàn tay ta làm nên tất cả
 a) Bàn tay: người lao động
 Có sức người sỏi đá cũng thành cơm
 Bộ phận Toàn thể 
 (Hoàng Trung Thông)
 → Lấy một bộ phận để gọi toàn thể. Tiết 101: HOÁN DỤ
I. Hoán dụ là gì? 
 1. Ví dụ: Sgk/ 82
 2. Kết luận:
II. Các kiểu hoán dụ:
 1. Ví dụ: Sgk/ 83
- Lấy một bộ phận để gọi 
 toàn thể.
- Lấy cái cụ thể để gọi cái 
 trừu tượng
 c) Ngày Huế đổ máu
- Lấy dấu hiệu của sự vật c) Đổ máu: chiến tranh
 để gọi sự vật Chú Hà Nội về
 Tình Dấu cờhiệu, chú đặc cháu diểm - Sự vật có
 Gặp nhau hàng bè . dấu hiệu
 → Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự 
 ( Tố Hữu)
 vật Tìm và xác định kiểu hoán dụ trong 
 các ví dụ sau: Tiết 101: HOÁN DỤ
I. Hoán dụ là gì?
II. Các kiểu hoán dụ:
III. Luyện tập: 
 THẢO LUẬN NHÓM
 1. Bài tập 1: Sgk/84 Chỉ ra phép hoán dụ, xác định quan hệ 
 giữa các sự vật trong mỗi phép hoán dụ đó 
 là gì ? 
 a) Làng xóm ta xưa kia lam lũ quanh năm mà vẫn 
 quanh năm đói rách. Làng xóm ta ngày nay bốn mùa 
 nhộn nhịp cảnh làm ăn tập thể. (Hồ Chí Minh) 
 Làng xóm → Người sống trong làng , trong 
 xóm
 (vật chứa đựng) (vật bị chứa đựng)
→Lấy vật chứa đựng gọi vật bị chứa đựng
 HÕt giê
 398115141312765421110 Chỉ ra phép hoán dụ, xác định quan hệ 
 2 giữa các sự vật trong mỗi phép hoán dụ ? 
 c. Áo chàm đưa buổi phân li
 Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay.
 Áo chàm → người dân Việt Bắc 
(dấu hiệu của sự vật) → (sự vật)
→ Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi tên sự 
vật.
 3813976542110 Đáp án bài tập 1 sgk/84:
• a/ làng xóm → người sống trong làng, trong 
 xóm 
(quan hệ vật chứa đựng -vật bị chứa đựng)
• b/ mười năm → thời gian trước mắt.
• trăm năm → thời gian lâu dài 
(quan hệ cái cụ thể - cái trừu tượng)
• c/ áo chàm → người dân Việt Bắc
(quan hệ dấu hiệu sự vật - sự vật.)
• d/ Trái Đất → chỉ người sống trong trái đất
(quan hệ vật chứa đựng -vật bị chứa đựng) ẨN DUÏ HOÁN DỤ
GIỐNG Goïi teân söï vaät hieän töôïng naøy baèng teân söï vaät hieän töôïng
 khaùc.(Đều ẩn đi sự vật muốn nói )
 Döïa vaøo nét töông ñoàng veà: Döïa vaøo quan hêä gần gũi cuï 
 - Hình thöùc . theå:
KHÁC - Caùch thöùc thöïc hieän . - Boä phaän - toaøn boä .
 - Phaåm chaát . - Vaät chöùa ñöïng - vaät bò chöùa
 - Chuyeån ñoåi caûm giaùc. ñöïng .
 - Daáu hieäu cuûa söï vaät- söï vaät .
 - Cuï theå - tröøu töôïng.
Ví dụ Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
 Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân Baøi taäp traéc nghieäm 
Câu 1 Câu 2
Câu 3 Câu 4 02 Quay lại
Töø “moà hoâi” trong caâu sau ñeå hoaùn duï cho söï vaät gì ?
 Moà hoâi maø ñoå xuoáng ñoàng 
 Luùa moïc truøng truøng saùng caû ñoài nöông .
 A Chæ ngöôøi lao ñoäng .
 B Chæ quaù trình lao ñoäng vaát vaû .
 C Chæ coâng vieäc lao ñoäng .
 D Chæ keát quaû con ngöôøi thu ñöôïc trong lao 
 ñoäng . DAËN DOØ
BAØI CUÕ: - Hoïc caùc Ghi nhôù SGK trang 82- 83.
- Làm bài tập số 3 SGK/84 
 - Viết ñoạn văn có chủ đề tự chọn, coù söû duïng pheùp 
hoaùn duï . 
BAØI MÔÙI:
- Tập laøm thơ bốn chữ .
- Tìm ñọc những baøi thơ bốn chữ . Haõy ñieàn nhöõng töø thích hôïp vaøo caùc caâu sau 
ñeå taïo ra pheùp hoaùn duï:
 ..Moà hoâi maø ñoå xuoáng ñoàng
 Luùa moïc truøng truøng saùng caû ñoài nöông
 ( ca dao)
 Tay ta, tay buùa , tay caøy
 Tay göôm, tay buùt döïng xaây nöôùc nhaø.
 (Toá Höõu )