Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 84: Quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả

 Giới thiệu bài mới
 Tiết 84- Bài:
 Để làm tốt một bài văn miêu tả, người 
QUAN viếtSÁT, cần TƯỞNG phải có kỹ TƯỢNG, năng quan SO sát, SÁNH VÀ NHẬN XÉT
 tưởng tượngTRONG và nhận xét. VĂN Bài MIÊUhọc hôm TẢ 
 nay sẽ giúp ta rèn luyện những kỹ 
 năng ấy Đoạn 1:
Cái chàng Dế Choắt, người gầy gò và dài lêu nghêu như một 
gã nghiện thuốc phiện. Đã thanh niên rồi mà cánh chỉ ngắn 
củn đến giữa lưng, hở cả mạng sườn như người cởi trần mặc 
áo gi-lê. Đôi càng bè bè, nặng nề, trông đến xấu. Râu ria gì 
mà cụt có một mẩu và mặt mũi thì lúc nào cũng ngẩn ngẩn 
ngơ ngơ. (Tô Hoài)
Đối tượng được miêu tả trong đoạn văn là gì?
=> Dế Choắt
Đoạn văn giúp em hình dung đặc điểm nổi bật gì của Dế 
Choắt?
=> hình ảnh ốm yếu, tội nghiệp của chú Dế Choắt. Đoạn 1:
Cái chàng Dế Choắt, người gầy gò và dài lêu nghêu như một 
gã nghiện thuốc phiện. Đã thanh niên rồi mà cánh chỉ ngắn 
củn đến giữa lưng, hở cả mạng sườn như người cởi trần mặc 
áo gi-lê. Đôi càng bè bè, nặng nề, trông đến xấu. Râu ria gì 
mà cụt có một mẩu và mặt mũi thì lúc nào cũng ngẩn ngẩn 
ngơ ngơ. (Tô Hoài)
Các câu văn nào thể hiện sự quan sát, tưởng tượng, so sánh và 
nhận xét. Cho biết vai trò của các yếu tố đó trong miêu tả.
=>Quan sát: người gầy gò và dài lêu nghêu ; cánh chỉ ngắn củn 
đến giữa lưng; Đôi càng bè bè, nặng nề; Râu ria cụt một mẩu; mặt 
mũi ngẩn ngẩn ngơ ngơ.
->Tái hiện những nét nổi bật của Dế Choắt 
=>Tưởng tượng, so sánh: người  như một gã nghiện thuốc 
phiện; cánh chỉ ngắn củn  như người cởi trần mặc áo gi-lê.
->Giúp người đọc hình dung rõ nét dáng vẻ của Dế Choắt
 Nhận xét: Đôi càng  trông đến xấu; Râu ria gì mà . 
-> Người viết miêu tả theo cái nhìn của Dế Mèn. Nhận xét này thể 
hiện cái nhìn khinh thường của Dế Mèn đối với Dế Choắt. Đoạn 2:
 Càng đổ dần về hướng mũi Cà Mau thì sông ngòi, kênh rạch 
càng bủa giăng chi chít như mạng nhện. Trên thì trời xanh, chung 
quanh mình cũng chỉ toàn một sắc xanh cây lá. Tiếng rì rào bất tận 
của những khu rừng xanh bốn mùa, cùng tiếng sóng rì rào từ biển 
Đông và vịnh Thái Lan ngày đêm không ngớt vọng về trong hơi gió 
muối []. Dòng sông Năm Căn mênh mông, nước ầm ầm đổ ra 
biển ngày đêm như thác, cá nước bơi hàng đàn đen trũi nhô lên 
hụp xuống như người bơi ếch giữa những đầu sóng trắng. Thuyền 
xuôi giữa dòng con sông rộng hơn ngàn thước, trông hai bên bờ, 
rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận. 
 (Đoàn Giỏi) 
Đối tượng được miêu tả trong đoạn văn là gì?
=> Cảnh sông nước Cà Mau
Đoạn văn giúp em hình dung đặc điểm nổi bật gì của cảnh?
=> Cảnh đẹp thơ mộng, mênh mông, hùng vĩ của sông nước 
Cà Mau. Đoạn 2: Càng đổ dần về hướng mũi Cà Mau thì sông ngòi,kênh rạch càng 
bủa giăng chi chít như mạng nhện.Trên thì trời xanh, chung quanh mình 
cũng chỉ toàn một sắc xanh cây lá.Tiếng rì rào bất tận của những khu rừng 
xanh bốn mùa,cùng tiếng sóng rì rào từ biển Đông và vịnh Thái Lan ngày 
đêm không ngớt vọng về trong hơi gió muối []Dòng sông Năm Căn mênh 
mông, nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác, cá nước bơi hàng đàn 
đen trũi nhô lên hụp xuống như người bơi ếch giữa những đầu sóng 
trắng.Thuyền xuôi giữa dòng con sông rộng hơn ngàn thước, trông hai 
bên bờ,rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận
Các câu văn nào thể hiện sự quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét. 
Cho biết vai trò của các yếu tố đó trong miêu tả.
=>Quan sát: sông ngòi, kênh rạch chi chít, trời xanh, sắc xanh cây lá; 
Tiếng rì rào của những khu rừng xanh; sóng rì rào; Dòng sông Năm Căn 
mênh mông, nước ầm ầm đổ ra biển; cá nước bơi hàng đàn; rừng đước 
dựng lên cao ngất 
- Đặc tả cảnh sông nước Cà Mau 
=>Tưởng tượng, so sánh: sông ngòi, kênh rạch bủa giăng; cá nước bơi 
như người bơi ếch; rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường 
thành; Tiếng rì rào không ngớt vọng về trong hơi gió muối 
->Giúp người đọc hình dung rõ nét sự mênh mông, hùng vĩ của cảnh
 Nhận xét: chung quanh mình cũng chỉ toàn một sắc xanh cây lá
-> Thể hiện sự gắn bó và tự hào của người viết đối với cảnh QUANTiết 84- SÁT,Bài: TƯỞNG TƯỢNG, SO SÁNH VÀ NHẬN XÉT
 I- Quan sát, tưởng tượng,TRONG so VĂN MIÊU TẢ
 sánh và nhận xét trong văn 
 miêu tả:
 Câu 1: Đọc và tìm hiểu các 
 đoạn văn.
 *Đoạn 1: 
 Tái hiện hình ảnh ốm yếu, tội 
 nghiệp của Dế Choắt.
 *Đoạn 2:
 Đặc tả cảnh đẹp thơ mộng, 
 mênh mông, hùng vĩ của sông 
 nước Cà Mau.
 *Đoạn 3:
 Miêu tả vẻ đẹp rực rỡ,đầy sức 
 sống của cây gạo vào mùa 
 xuân QUANTiết 84- SÁT,Bài: TƯỞNG TƯỢNG, SO SÁNH VÀ NHẬN XÉT
 I- Quan sát, tưởng tượng,TRONG so VĂN MIÊU TẢ
 sánh và nhận xét trong văn 
 miêu tả:
 Câu 2: QUANTiết 84- SÁT,Bài: TƯỞNG TƯỢNG, SO SÁNH VÀ NHẬN XÉT
 I- Quan sát, tưởng tượng,TRONG so VĂN MIÊU TẢ
 sánh và nhận xét trong văn 
 miêu tả:
 Câu 2:
 Tưởng tượng so sánh làm 
 tăng sức gợi hình, gợi cảm và 
 làm nổi bật những đặc điểm Luyện tập:
Bài 1:
a- Lựa chọn các từ ngữ thích hợp để điền vào chỗ trống 
trong đoạn văn:
“Nhà tôi cách Hồ Gươm không xa. Từ trên gác cao nhìn 
xuống, hồ như một chiếc gương  bầu dục lớn, sáng long lanh.
 Cầu Thê Húc màu son, cong  cong như con tôm, dẫn vào 
đền Ngọc Sơn. Mái đền lấp  ló bên gốc đa già, rễ lá xum xuê. 
Xa một chút là Tháp Rùa, tường rêu cổ  kính , xây trên gò đất 
giữa hồ, cỏ mọc xanh  um ”
b- Tác giả đã quan sát và lựa chọn những hình ảnh đặc sắc 
và tiêu biểu nào về hồ Gươm:
“ hồ như một chiếc gương bầu dục lớn, sáng long lanh.
 Cầu Thê Húc màu son, cong cong như con tôm. Mái đền 
Ngọc Sơn lấp ló bên gốc đa già, rễ lá xum xuê.Tháp Rùa, 
tường rêu cổ kính, cỏ mọc xanh um”
=>đó là những đặc điểm nổi bật mà những hồ khác không có Luyện tập:
Bài 3: Tả những đặc điểm nổi bật của ngôi nhà em
 Ngôi nhà tôi nằm mặt đường xã lộ, cách thành phố Tuy Hòa 
khoảng 3 ki-lô-mét. Đó là một ngôi nhà hai tầng khang trang 
nằm giữa một khu vườn rộng, bốn phía vây bọc bởi tường 
rào xây kiên cố. Bước qua cánh cổng là lối dẫn vào sân nhà 
trãi sỏi trắng, hai bên trồng hoa bông bụt bốn mùa đỏ rực. 
Khoảng sân rộng lát gạch bát giác nung đỏ, dọc thành sân có 
nhiều chậu cây cảnh rất đẹp. Khu đất phía trái nhà là một 
vườn rau tươi tốt. Luyện tập:
* Bài tập tích hợp: Địa lí địa phương, Giáo dục công dân (tình yêu quê 
hương)
Bài 4: Giới thiệu về một con sông ở quê em:
 Trên đường ra Bắc vào Nam, đến Phú Yên, du khách sẽ ngỡ 
ngàng với vẻ đẹp vừa cổ kính vừa bình yên của dòng sông Ba 
và núi Nhạn- những hình ảnh thân thương đã trở thành biểu 
tượng của thành phố bên bờ biển xanh.
 Sông Ba bắt nguồn từ dãy Trường Sơn hùng vĩ, chảy theo 
hướng tây bắc- đông nam và đổ ra biển Đông qua cửa sông Đà 
Diễn. Trải qua hành trình hơn 370km, sông Ba bồi đắp phù sa 
cho đồng bằng Tuy Hòa. Ngồi trên thuyền xuôi dòng sông Ba, 
du khách sẽ cảm nhận được sự trù phú của những vùng quê 
Phú Yên. Sông chảy qua những rẫy mía nương ngô của các dân 
tộc ít người ở miền núi Sơn Hòa. Sông êm ả trôi qua những 
cánh đồng lúa xanh tươi, bát ngát của huyện Phú Hòa. Và sông 
rì rào tưới mát cho làng hoa Bình Ngọc của thành phố Tuy Hòa
 Dù đi đâu, về đâu, người dân Phú Yên luôn tự hào về sông 
Ba, núi Nhạn, biểu tượng của quê hương