Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 26: Bánh trôi nước

 NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ 
DỰ GIỜ TIẾT HỌC MÔN NGỮ VĂN- LỚP 7A1 TIẾT 26:
 BÁNH TRÔI NƯỚC
 Tác giả: Hồ Xuân Hương 2. Tác phẩm:
 *Thơ vịnh vật :
 +Vịnh cái quạt
-Bài thơ viết bằng chữ Nôm. +Vịnh quả mít
- Là một trong những bài thơ tiêu +Vịnh con ốc nhồi 
biểu nhất của bà. +Vịnh đánh đu 
 => Tả, kể về đối tượng 
 được vịnh. Nhằm ký thác 
 tâm tình => Tiêu biểu cho 
 phong cách nghệ thuật độc 
 đáo của Hồ Xuân Hương. 11 BÁNH TRÔI NƯỚC
Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son.
 Hồ Xuân Hương
 Bài thơ có thể hiểu theo mấy nghĩa? 
 Đó là những nghĩa nào? 1.Hình ảnh chiếc bánh trôi nước.
 - Hình dáng, màu sắc: - Chất lượng: 
 + Tròn trịa, trắng, xinh xắn. Bánh chín nhân đường phèn
 đỏ tươi, ngon ngọt.
 - Luộc bánh:
 + Bánh sống chìm, bánh chín nổi 
trong nước sôi.
 - Làm bánh: Thân em vừa trắng lại vừa tròn 
 pha nhào bột, nặn bánh khéo thì Bảy nổi ba chìm với nước non
“rắn”, vụng thì “nát” tuỳ kinh nghiệm 
của người làm bánh. Vẻ đẹp bên Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
 ngoài có thể thay đổi.
 Mà em vẫn giữ tấm lòng son 1. Hình ảnh bánh trôi nước:
- Nghệ thuật:
+ Nhân hóa.
+ Sử dụng cặp quan hệ từ “vừa  vừa” hô ứng 
nhau.
+ Đảo ngữ.
➔ Tái hiện chính xác, chân thực hình ảnh bánh 
trôi từ màu sắc, hình dáng, cách làm ,chất lượng 
của bánh.
 19 Câu hỏi thảo luận: (2 phút)
 Với nghĩa thứ hai, vẻ đẹp, phẩm chất cao quý và thân phận 
chìm nổi của người phụ nữ được gợi lên như thế nào?
( Hướng dẫn: Tìm từ ngữ → Nghệ thuật → Kết luận)
 ? Vẻ đẹp hình thể của người phụ nữ ; Quan sát bài 
 thơ
 ? Phẩm chất cao quý của người phụ nữ ;
? Thân phận chìm nổi của người phụ nữ .
 BÁNH TRÔI NƯỚC
 Thân em vừa trắng lại vừa tròn
 Bảy nổi ba chìm với nước non
 Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
 Mà em vẫn giữ tấm lòng son.
 Hồ Xuân Hương b. Phẩm chất của người phụ nữ:
 Rắn nát Cặp 
 mặc dầu quan hệ 
 tay kẻ nặn từ, Nghĩa tình son sắt, 
 thủy chung.
 Mà em vẫn 
 giữ tấm Ẩn dụ
 lòng son 2. Vẻ đẹp, phẩm chất và thân phận người phụ nữ 
qua hình ảnh bánh trôi nước:
* Nghệ thuật: Ẩn dụ, hình ảnh, ngôn ngữ bình 
 dị, mộc mạc...
 - Hình thức: xinh đẹp.
 - Thân phận: chìm nổi bấp bênh giữa cuộc đời.
- Phẩm chất : trong trắng dù trong bất cứ hoàn cảnh nào 
cũng giữ được sự son sắt, thủy chung tình nghĩa.
➔Ca ngợi vẻ đẹp, phẩm chất của người phụ nữ, đồng 
thời thể hiện niềm cảm thông sâu sắc đối với thân 
phận chìm nổi của họ.
 25 Nét độc đáo của bài thơ là sự tương 
 đồng rất tài tình giữa nghĩa tả thực 
 bánh trôi nước và ý nghĩa tượng trưng 
 về thân phận người phụ nữ trên nhiều 
 phương diện: hình dáng, màu sắc, sự 
 chìm nổi,  chính vì thế nghĩa thứ hai 
Vẻ đẹp độc đáo của (nghĩa ẩn dụ) quyết định giá trị của bài 
bài thơ thể hiện ở hai thơ. Nếu chỉ tả cái bánh thì bài thơ chỉ 
nét nghĩa. Trong hai là bài vịnh vật, không có gì sâu sắc. 
nét nghĩa đó, nghĩa Nhưng nhờ nét nghĩa thứ hai, nhờ nói 
nào quyết định giá trị đến hình ảnh, số phận, phẩm chất, 
của bài thơ ? Vì sao? của người phụ nữ mà bài thơ trở nên 
 độc đáo về mặt nội dung cũng như 
 nghệ thuật. Đó chính là nét đa nghĩa 
 trong văn thơ. Thân em như trái bần trôi,
Gió dập sóng dồi biết tấp vào đâu.
 29 ? Hãy cho biết mối tương quan giữa cảm xúc 
của bài thơ “Bánh trôi nước” với những câu 
hát than thân?
- Cảm xúc chung đều chỉ thân phận bấp bênh, chìm 
nổi của người phụ nữ. Họ không có quyền hạn gì, 
không làm chủ được cuộc đời mình mà hoàn toàn phụ 
thuộc vào xã hội trọng nam khinh nữ đầy rẫy bất 
công. Tiếng nói phản kháng, tố cáo xã hội phong kiến. Phó chủ tịch Nước CHXHCN Việt Nam
Bà Nguyễn Thị Doan Hướng dẫn học ở nhà
 * Đối với bài học ở tiết học này
 - Học bài : ghi nhớ , hoàn chỉnh lại bài tập 
vào VBT
 - Tìm thêm 1 số câu ca dao có nội dung 
tương tự.
 * Đối với bài học ở tiết học tiếp theo
 - Chuẩn bị bài “ Quan hệ từ”
 + Thế nào là quan hệ từ 
 + Sử dụng quan hệ từ 
 + Luyện tập
 35