Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Bài: Những ngôi sao xa xôi

 KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu1:Nhận định nào sau đây là đúng về nhân vật Nhĩ ?
 A. Là người đi nhiều, biết nhiều về các địa danh trên thế 
 giới nhưng lại có tình cảm hời hợt với quê hương.
B. Là người suốt đời chỉ mong muốn những điều nhỏ bé, 
 bình thường mà không đạt được.
C. Là người biết nâng niu, trân trọng vẻ đẹp gần gũi, bình dị 
 của cuộc sống, quê hương.
D. Là người suốt đời sống trong khổ đau, dằn vặt.
 Câu2: Ý nào sau đây thể hiện chính xác nhất giá trị nhân 
 đạo của tác phẩmKIỂM “Bến quê”TRA BÀI CŨ
A.Tác phẩm thức tỉnh ở mỗi con người niềm trân trọng 
 những vẻ đẹp và những giá trị, gần gũi của cuộc sống, gia 
 đình, quê hương.
B. Tác phẩm đề cập đến những tình cảm thiêng liêng nơi sâu 
 thẳm tình cảm con người :tình cảm gia đình, tình anh em 
 bạn bè.
C. Tác phẩm khắc hoạ cuộc sống của một người trong những 
 ngày cuối cùng của cuộc đời với nỗi khố đau và niềm khao 
 khát cháy bỏng.
D. Thức tỉnh con người hãy biết tìm đến chỗ dựa tình thần 
 lớn laocủa cuộc đời mỗi khi găp khó khăn. Trêng S¬n §«ng n¾ng – 
T©y mưa
Ai chưa ®Õn ®ã như chưa râ 
m×nh Lê Minh Khuê Một số tác phẩm chính
- Cao điểm mùa hạ (Truyện ngắn - 1978)
- Đoàn kết (Truyện ngắn – 1980)
- Thiếu nữ mặc áo xanh (Tiểu thuyết – 1984)
- Một chiều xa thành phố (Truyện ngắn – 1987)
- Em đã không quên (Tiểu thuyết – 1990)
- Bi kịch nhỏ (Truyện ngắn – 1993)
- Lê Minh Khuê (Truyện ngắn – 1994)
- Những ngôi sao, Trái đất, Dòng sông (Tập 
 truyện ngắn – 2005). - Giải thưởng Văn xuôi của Hội Nhà văn VN 
cho tập truyện ngắn “Một chiều xa thành 
phố”.
 - Giải thưởng quốc tế mang tên văn hào 
Hàn Quốc dành cho tập truyện ngắn “Những 
ngôi sao”, “Trái đất”, “Dòng sông” - Sáng tác năm 1971, in lần đầu trong tạp 
chí “Tác phẩm mới”. 
- Đề tài: Cuộc sống, chiến đấu của TNXP trên 
tuyến đường Trường Sơn. -Họ ở trong 1 cái hang dưới chân cao điểm, tách xa đơn vị. Cuộc 
sống của những cô giái
trẻ ở đây tuy khắc nghiệt nhưng vẫn có niềm vui hồn nhiên của tuổi 
trẻ. Đặc biệt họ rất gắn 
bó yêu thương nhau trong tình đồng đội dù mỗi người một cá tính 
riêng. 
- Ở phần cuối truyện tập trung miêu tả hành động và tâm trạng của 
các nhân vật chủ yếu 
là Phương Định. 
- Trong 1 lần phá bom, Nho đã bị thương Thao và Phương Định lo 
lắng, chăm sóc. 
Cơn mưa đá chợt đến khiến các cô gái vô cùng thích thú, vui vẻ. - 12 li 7: súng máy cỡ nòng 12,7 mm có 
thể dùng bắn mục tiêu dưới mặt đất hoặc 
trên không ở tấm thấp. Truyện khắng định, ca ngợiChủ vẻ đẹp đề giản dị trong tinh thần và 
tính cách và
phẩm chất anh hùng của tuổi trẻ Việt Nam nói chung và của 
những nữ 
thanh niên xung phong nói riêng trong cuộc kháng chiến 
chống Mĩ cứu nước. Thảo luận(3 phút): Nhan đề của truyện có gì đặc biệt?
- Nhan đề liên quan đến hình ảnh những ngôi sao trên bầu trời những 
ngôi sao trong truyện cổ tích.
- Những ngôi sao đó hiện ra trong cảm xúc của nhân vật Phương Định. 
Phải chăng đó là vẻ đẹp lãng mạn, thơ mộng trong tâm hồn của 1 lớp 
thanh niên nơi chiến trường khốc liệt.
- “Những ngôi sao xa xôi” còn gợi ra những điều tốt đẹp, lãng mạn, 
khao khát cuộc sống thanh bình của các cô gái trẻ.
- Hơn thế nữa nhan đề này còn gợi lên những phẩm chất tốt đẹp đáng 
quý của những nữ thanh niên xung phong anh hùng nhưng rất đỗi bình 
dị, gần gũi tỏa sáng như những ngôi sao sáng chói của đất nước, của thế 
hệ thanh niên xung phong. 
- Đây là nhan đề hay, mang ý nghĩa biểu tượng mang nét đặc trưng của 
văn học thời kì kháng chiến chống Mĩ cứu nước. Bài tập nhanh: Khoanh tròn vào chữ cái ở đầu câu trả lời duy nhất mà em cho là đúng 
nhất(Mỗi câu đúng được 3 điểm)
 1)Truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” ra đời vào 
 năm nào?
 A. Năm 1970
 B. Năm 1971
 C. Năm 1975
 D. Năm 1976
 2) Ngôi kể của truyện “Những ngôi sao xa xôi” giống 
 với tác phẩm nào sau đây?
 A. Bến quê B. Làng C. Cố hương D. Lặng lẽ Sa Pa - Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái thanh 
niên xung phong.
 Không gian Không gian 
 mặt đường hang đá - ë trong mét c¸i hang ngay díi ch©n cao ®iÓm
 - C¸i m¸t l¹nh lµm toµn th©n rung lªn ®ét ngét, 
 - Uống nước suối pha đường
 - Nằm dài trên nền hang ẩm nghe ca nhạc, mơ, 
 mộng
 - Hát Nhiệm vụ CỦA CÁC NỮ THANH NIÊN XUNG PHONG TRÊN TUYẾN
 ĐƯỜNG TRƯỜNG SƠN - Không gian mặt đường: - Không gian trong hang:
 + Con đường bị đánh lở loét - ë trong mét c¸i hang ngay dưíi 
 ch©n cao ®iÓm
 + Hai bên đường không có lá xanh, - C¸i m¸t l¹nh lµm toµn th©n rung 
thân cây bị tước khô cháy lªn ®ét ngét, 
 + Bom nổ, bom nổ chậm - Uống nước suối pha đường
 - Nằm dài trên nền hang ẩm nghe 
 + Máy bay ì ầm
 ca nhạc, mơ, mộng
 + Đất bốc khói, không khí bàng - Hát
hoàng => Không gian nhỏ bé, bình 
 => Không gian rộng yên, thơ mộng.
 lớn bao trùm sự căng Nghệ thuật: tương phản, đối lập. 
thẳng, ngột ngạt, nguy Câu văn ngắn, tự nhiên gần với khẩu 
 hiểm, đe doạ sự sống. 
 ngữ, nhịp nhanh Ng· ba Đång Léc trong 
 chiÕn tranh Vâ ThÞ Hµ Vâ ThÞ TÇn
 Nhµ bia tưëng niÖm еi tưëng niÖm THẢO LUẬN NHÓM
Nhóm 1: Tìm nét riêng ở ba nhân vật Thao, 
Nho, Phương Định.
Nhóm 2: Tìm điểm chung giữa ba nhân vật 
Thao, Nho, Phương Định (xuất thân, hoàn cảnh 
sống, công việc, lý tưởng, tính cách) Những điểm chung của ba cô gái:
Phương Định, Thao, Nho
 - Tinh thần trách nhiệm cao trong công việc
 -Dũng cảm không sợ hy sinh
 -Tình đồng đội gắn bó
 - Nhạy cảm, nhiều mơ ước, thích làm đẹp
 Lòng yêu nước
 Phẩm chất của thế hệ trẻ Việt Nam
 trong thời kì chống Mĩ cứu nước 2. Nh÷ng nÐt chung vµ nh÷ng nÐt riªng cña c¸c n÷ thanh 
niªn xung phong
 b NÐt kh¸c nhau:
+ Phư¬ng §Þnh: nh¹y c¶m, l·ng m¹n, hay sèng víi nh÷ng 
kû niÖm cña tuæi thiÕu n÷ v« t . 
+ Nho: lµ c« g¸i trÎ ,xinh x¾n, hån nhiªn, thÝch thªu thïa.
+ ChÞ Thao: Tæ trëng, lín tuæi, tõng tr¶i h¬n, trong c«ng 
viÖc b×nh tÜnh,t¸o b¹o nhưng l¹i rÊt sî m¸u vµ sî v¾t . 
 NghÖ thuËt: Miªu t¶ t©m lý vµ ng«n ng÷ nh©n vËt
 Mçi ngêi cã mét tÝnh c¸ch kh¸c nhau lµm cho nh©n 
 vËt hiÖn lªn sinh ®éng, ch©n thËt vµ ®¸ng yªu h¬n. 3. Nh©n vËt Phư¬ng (Lª Minh Khuª)
* ThÝch§Þnh. ng¾m m×nh trong gư¬ng, thÝch h¸t, hay m¬ méng, 
thÝch lµm ®iÖu mét chót tríc c¸c anh lÝnh trÎ.
 Trưíc trËn mưa ®¸:
 - Vui thÝch cuèng cuång tríc ma ®¸.
 - ThÉn thê nuèi tiÕc khi ma t¹nh
 - M¬ méng nhí l¹i nh÷ng kØ niÖm xa. 3. Nh©n vËt Phư¬ng §Þnh. (Lª Minh Khuª)
* Th©n thiÕt, g¾n bã víi nh÷ng ngêi ®ång ®éi, c¶m phôc 
c¸c chiÕn sÜ: lo l¾ng cho Nho vµ Thao ®i ph¸ bom, ch¨m 
sãc Nho chu ®¸o khi bÞ thư¬ng => giµu t×nh c¶m 3. Nh©n vËt Phư¬ng §Þnh. (Lª Minh Khuª)
NghÖ thuËt :
§Ó nh©n vËt tù kÓ vÒ m×nh, kÕt hîp miªu t¶ t©m lý víi 
hµnh ®éng, ngo¹i h×nh.
 => Phư¬ng §Þnh lµ mét c« g¸i cã c¸ tÝnh, t©m hån 
trong s¸ng, giµu t×nh c¶m, hån nhiªn nhưng can ®¶m, 
anh hïng. tư lự bên người mẹ và những hình ảnh, những kỉ niệm thân thương quá đối với thành phố của cô (1).
Ở chiến trường 3 năm, đã quen với những thử thách nguy hiểm, giáp mặt hàng ngày với cái chết, 
nhưng cô không hề mất đi sự hồn nhiên, trong sáng và những ước mơ về tương lai : nhạy cảm, mơ mộng 
và thích được hát(2). Cô hồn nhiên đến đáng yêu khi gặp cơn mưa đá trên cao điểm : « Tôi chạy vào, bỏ trên bàn tay 
đang xoè ra của Nho mấy viên đá nhỏ. Lại chạy ra, vui thích cuống cuồng. Rồi mưa tạnh, tôi bỗng thẫn thờ tiếc không nói
 nổi »(3). Cùng với trận mưa đá ấy, những kỉ niệm thời thiếu nữ lại trào lên trong cô « xoáy mạnh như sóng » biết bao 
hình ảnh thân thương của gia đình, thành phố và quê hương (4). Nó vừa là niềm khao khát, vừa làm dịu mát tâm hồn
 trong hoàn cảnh căng thẳng, khốc liệt của chiến trường (5). Là cô gái xinh đẹp, đầy nữ tính, biết điệu đà làm dáng 
nhưng lại rất kín đáo, tế nhị, có chiều sâu trong tình cảm và tự trọng về bản thân mình (6). Biết mình được các anh
 lính để mắt, điều đó khiến cô vui và tự hào nhưng cô không hề tỏ ra vồn vã, săn đón, cô luôn kín đáo giữa đám đông:
 « đứng ra xa, khoanh tay lại trước ngực và nhìn đi nơi khác, môi mìm chặt » (7). 
Cô yêu mến đồng đội, đặc biệt là hai người bạn gái cùng tổ, luôn lo lắng sau mỗi lần phá bom : 
« Tôi phủi áo, căng mắt nhìn qua khói và chạy theo chị Thao Chi Thao vấp ngã. Tôi đỡ chị 
Tôi moi đất, bế Nho đặt lên đùi mình », rồi chăm sóc đồng đội như một y tá(8). 
Cô còn yêu mến và cảm phục tất cả những chiến sĩ mà cô gặp trên tuyến đường Trường Sơn (9). 
Trong suy nghĩ của cô : « những người đẹp nhất, thông mình, can đảm và cao thượng nhất là những người mặc 
quân phục có ngôi sao trên mũ (10). Cuộc sống chiến đấu đối mặt với kẻ thù hàng ngày, thần Chết luôn đe doạ từng giây 
phút đã rèn luyện cho cô gái Hà thành đức tính dũng cảm, gan dạ, tự tin để hoàn thành mọi nhiệm vụ (11). 
Công việc hàng ngày của cô và đồng đội rất nhiều và nguy hiểm : phá bom, ít nhất là 3 quả, có ngày 5 quả »,
 công việc khủng khiếp bóp nghẹt trái tim, nhưng cô nói về chừng ấy công việc gọn gàng, khô khốc, tĩnh nhẹ như không, 
cô nghĩ về công việc của mình quá giản dị và còn cho là có cái thú riêng : « có ở đâu như thê này không. Cạnh giếng nước có bom từ trường
 Em không rửa ngủ ngày chân lấm
 Ngày em phá nhiều bom nổ chậm
 Đêm nằm mơ nói mớ vang nhà
 (Gửi em - Cô thanh niên xung phong - Phạm Tiến Duật) 
Mưa đọng lại một khoảng trời nho nhỏ ( )
Em nằm dưới đất sâu
Tôi nhìn xuống hố bom đã giết em
Như khoảng trời nằm yên trong lòng đất
Đêm đêm tâm hồn em tỏa sáng
Có phải thịt da em mềm mại trắng trong
Đã hóa thành những làn mây trắng 
 ( Lâm Thị Mỹ Dạ) Nếu được làm hạt giống để mùa sau
Nếu lịch sử chọn ta làm điểm tựa
Vui gì hơn làm người lính đi đầu
Trong đêm tối tim ta là ngọn lửa 
 (Tố Hữu) 
Xẻ dọc trường sơn đi cứu nước
Mà lòng phơi phới dậy tương lai
 (Tố Hữu)