Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 105: Các thành phần biệt lập - Trường THCS Định An - Năm học 2012-2013

 PHÒNG GD & ĐT DẦU TIẾNG
 TRƯỜNG THCS ĐỊNH AN
 Chào mừng 
hội thi giáo viên dạy giỏi giải Võ Minh Đức
 huyện Dầu Tiếng
 Năm học: 2012- 2013 Đáp án
-Khởi ngữ :là thành phần câu đứng trước 
 chủ ngữ để nêu đề tài được nói đến trong 
 câu.
-Dấu hiệu nhận biết khởi ngữ:
.Đứng trước chủ ngữ.
.Có thể kết hợp với các quan hệ từ: về, đối 
 với. Tieát 105
 TIEÁNG VIEÄT
 Caùc thaønh phaàn bieät laäp Tieát 105 Caùc thaønh phaàn bieät laäp
 Ví duï: * Theá naøo laø thaønh phaàn bieät laäp ?
a/“Vôùi loøng mong nhôù cuûa anh, -Khoâng naèm trong caáu truùc cuù phaùp cuûa caâu. 
 -Khoâng tham gia vaøo vieäc dieãn ñaït nghóa söï vieäc 
 chaéc anh nghó raèng, con anh cuûa caâu.
seõ chaïy xoâ vaøo loøng anh, seõ oâm I) THAØNH PHAÀN TÌNH THAÙI :
 chaët laáy coå anh.” 1) Ví duï: 
 a/ Chaéc : đoä tin caäy cao gaén 
b/“Anh quay laïi nhìn con vôùi ñộ 
vöøa khe kheõ laéc ñaàu vöøa cöôøi. tin cậ y 
 cuả sự 
 Coù leõ vì khoå taâm ñeán noãi
 b/ Coù leõ: đoä tin caäy thaáp việc
khoâng khoùc ñöôïc, neân anh
 phaûi cöô øi vaäy thoâi .” 
“Chieác löôïc ngaø” – Nguyeãn Quang Saùng Tieát 105 Caùc thaønh phaàn bieät laäp
Ví duï c: * Theá naøo laø thaønh phaàn bieät laäp? 
Theo toâi oâng aáy laø moät -Khoâng naèm trong caáu truùc cuù phaùp cuûa caâu. 
 -khoâng tham gia vaøo vieäc dieãn ñaït nghóa söï vieäc 
ngöôøi toát. cuûa caâu
=> theå hieän yù kieán chủ I) THAØNH PHAÀN TÌNH THAÙI .
quan cuûa ngöôøi noùi. 1) Ví duï: SGK
 a/ Chaéc:đoä tin caäy cao gaén vôùi ñộ tin cậ y 
 Ví duï d: b/ Coù leõ:đoä tin caäy thaáp cuả sự việc
Chuùng chaùu ôû Gia Laâm 
 c)Theo toâi: ➔ yù kieán cuûa ngöôøi noùi
 aï.
leân d) aï: ➔ Chæ thaùi ñoä cuûa ngöôøi noùi ñoái vôùi 
 ngöôøi nghe 
=> theå hieän thaùi ñoä kinh́ ➔ TP tình thaùi
trong̣ cuûa ngöôøi noùi ñoái 
vôùi ngöôøi nghe. 2) Ghi nhôù y ́ 1 : SGK trang 18 Tieát 105 Caùc thaønh phaàn bieät laäp
 * Theá naøo laø thaønh phaàn bieät laäp ?
 Ví duï : -Khoâng naèm trong caáu truùc cuù phaùp cuûa caâu. 
 -khoâng tham gia vaøo vieäc dieãn ñaït nghóa söï vieäc 
a) cuûa caâu
 OÀ !, Ssao maø ñoä aáy vui theá. I) THAØNH PHAÀN TÌNH THAÙI :
 1) Ví duï:
 a/ Chaéc:đoä tin caäy cao gaén vôùi ñộ tin TP 
b) b/ Coù leõ:đoä tin caäy thaáp cậ y cuả sự việc
 c)Theo toâi: ➔ yù kieán cuûa ngöôøi noùi tình 
 , d) aï: ➔ Chæ thaùi ñoä cuûa ngöôøi noùi ñoái 
 Trôøi ôi !, Cc hæ coøn coù naêm vôùi ngöôøi nghe thaùi
 phuùt ! 2) Ghi nhôù y ́ 1 : SGK trang 18 
 II) THAØNH PHAÀN CAÛM THAÙN :
 1) Ví dụ:ï
 a) OÀ : vui thích Taâm lyù cuûa ngöôøi noùi 
 b) Trôøi ôi : tieác reû (vui,buoàn, )
 => TP caûm thaùn
 2) Ghi nhôù y ́ 2 : SGK trang 18 Vui, buoàn  vôùi thô
 a/ “Ôi tiếng Việt suốt đời tôi mắc nợ
 Quên nỗi mình, quên áo mặc cơm ăn
 Trời xanh quá môi tôi hồi hộp quá 
 Tiếng Việt ơi tiếng Việt ân tình” 
 (“Tiếng Việt”- Lưu Quang Vũ)
 b/ “ Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu?”
 ( “Nhớ rừng”-Thế Lữ)
 c “Chao ôi! Mong nhớ! Ôi mong nhớ
 Một cánh chim thu lạc cuối ngàn”
 (“Xuân”- Chế Lan Viên) BAØI TAÄP 1 : Tìm caùc thaønh phaàn tình thaùi, caûm thaùn.
 a)“Nhöng coøn caùi naøy nöõa maø oâng sôï, coù leõ coøn gheâ rôïn hôn caû
 TP tình thaùi
nhöõng tieáng kia nhieàu.” (Kim Laân, Laøng)
 b)“Chao oâi, baét gaëp moät con ngöôøi nhö anh ta laø moät cô hoäi haïn
 TP caûm thaùn
 höõu cho saùng taùc, nhöng hoaøn thaønh saùng taùc coøn laø moät ñöôøng 
 daøi. ” (Nguyeãn Thaønh Long, Laëng leõ Sa Pa)
 c) “Trong giôø phuùt cuoái cuøng, khoâng coøn ñuû söùc traêng troái laïi
 ñieàu gì, hình nhö chæ coù tình cha con laø khoâng theå cheát ñöôïc,
 TP tình thaùi
 anh ñöa tay vaøo tuùi, moùc caây löôïc, ñöa cho toâi vaø nhìn toâi moät
 hoài laâu.”
 (Nguyeãn Quang Saùng, Chieác löôïc ngaø)
 d) “OÂng laõo boãng döøng laïi, ngôø ngôï nhö lôøi mình khoâng ñöôïc 
 ñuùng laém. Chaû nheõ caùi boïn ôû laøng laïi ñoå ñoán ñeán theá ñöôïc.”
 TP tình thaùi
 (Kim Laân, Laøng) BT 2 : Haõy xeáp nhöõng töø ngöõ sau ñaây theo trình töï taêng 
daàn ñoä tin caäy. 
 chaéc laø , döôøng nhö , chaéc chaén , coù leõ , chaéc haún, 
 hình nhö , coù veû nhö . 
 (Chuù yù: Nhöõng töø ngöõ theå hieän cuøng moät möùc ñoä 
 tin caäy thì xeáp ngang haøng nhau)
döôøng nhö / hình nhö / coù veû nhö → coù leõ 
→ chaéc laø → chaéc haún → chaéc chaén. BT 3 : Haõy cho bieát, trong soá nhöõng töø coù theå thay theá 
cho nhau trong caâu sau ñaây, vôùi töø naøo ngöôøi noùi phaûi 
chòu traùch nhieäm cao nhaát veà ñoä tin caäy cuûa söï vieäc do 
mình noùi ra, vôùi töø naøo traùch nhieäm thaáp nhaát. 
 Taïi sao taùc giaû (Nguyeãn Quang Saùng) 
 Chieác löôïc ngaø
laïi choïn töø “ chaéc ” ? 
 Vôùi loøng mong (1) chaéc anh nghó raèng, con anh seõ 
 nhôù cuûa anh, (2) hình nhö chaïy xoâ vaøo loøng anh, seõ 
 oâm chaët laáy coå anh.
 (3) chaéc chaén ChócCãTrêi vÎ mõng nh¬i 
 bTheo¹n, bNhÐCh¾c¹«in t«i ®· 
 4 nhËn ®îc 
 mét phÇn 
 5 quµ. 
 3
2 6
 1 Tieát 105
* Theá naøo laø thaønh phaànCaùc bieät laäp thaønh ? phaàn bieät laäp
-Khoâng naèm trong caáu truùc cuù phaùp cuûa caâu.
-khoâng tham gia vaøo vieäc dieãn ñaït nghóa söï vieäc HÖÔÙNG DAÃN HOÏC 
cuûa caâu. ÔÛ NHAØ :
 I) THAØNH PHAÀN TÌNH THAÙI :
 1) Ví duï: - Baøi cuõ :
a/ Chaéc:đoä tin caäy cao gaén vôùi ñộ tin TP + Naém ñöôïc ñaëc ñieåm vaø 
b/ Coù leõ:đoä tin caäy thaáp cậ y cuả sự việc
c)Theo toâi: ➔ yù kieán cuûa ngöôøi noùi tình coâng duïng cuûa caùc thaønh 
d) aï: ➔ Chæ thaùi ñoä cuûa ngöôøi noùi ñoái thaùi phaàn tình thaùi vaø caûm thaùn 
 vôùi ngöôøi nghe trong caâu.
2) Ghi nhôù y ́ 1 : SGK trang 18 
 + Laøm baøi taäp 4 .
 II) THAØNH PHAÀN CAÛM THAÙN :
 1) Ví duï: • - Chuaån bò baøi môùi : 
a) OÀ: vui thích Taâm lyù cuûa ngöôøi TP caûm 
 Soaïn baøi “Nghò luaän veà moät 
b) Trôøi ôi: tieác reû noùi (vui,buoàn,) thaùn
 2) Ghi nhôù y ́ 2 : SGK trang 18 söï vieäc, hieän töôïng ñôøi 
 *Kết luận:
 - Thành phần tình thái thành phần biệt lập soáng”.
 - Thành phần cảm thán (Ghi nhớ ý3 SGK trang 18)
 III) LUYEÄN TAÄP :
BT1: Tìm caùc TP tình thaùi, caûm thaùn? 
BT 2 : Xeáp töø ngöõ theo trình töï taêng daàn  ?
BT 3 : Taị sao tać gia ̉ choṇ từ “chậ́ c”?