Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 19: Cách dẫn trực tiếp. Cách dẫn gián tiếp - Phạm Thị Xuân

 KÍNH CHÀO 
QUÝ THẦY CÔ 
 VÀ CÁC EM 
 HỌC SINH
 GV:PHẠM THỊ XUÂN Trên đường đến trường, Nam dự định sẽ trốn tiết để đi luyện 
game. Vì thế, Nam đã rủ thêm người bạn đồng môn của mình là 
Cường.
Nam: Tiết 4, tao và mày sẽ trốn tiết.
Cường: Uhm.
Tình cờ, Minh đã nghe được kế hoạch của hai người bạn này.
? Nếu là Minh, em sẽ giải quyết như thế nào?
→ Minh sẽ trình bày những gì nghe được với cô chủ nhiệm. I.CÁCH DẪN TRỰC TIẾP
 1.Ví dụ
 a) Ch¸u ë liÒn trong tr¹m hµng th¸ng. B¸c l¸i xe bao lÇn dõng, bãp 
 cßi toe toe, mÆc, ch¸u gan lì nhÊt ®Þnh kh«ng xuèng. Ấy thÕ lµ mét 
 h«m, b¸c l¸i ph¶i th©n hµnh lªn tr¹m ch¸u. Ch¸u nãi: “Đấy, bác 
 cũng chẳng “thèm” người là gì?”.
 - Phần câu in đậm ở ví dụ a là lời nói, vì trước đó có từ “nói”trong 
 phần lời của người dẫn. Nó được ngăn cách với bộ phận đứng 
 trước bằng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép.
b) Ho¹ sÜ nghÜ thÇm: “Kh¸ch tíi bÊt ngê, ch¾c cu cËu cha kÞp quÐt 
tíc dän dÑp, cha kÞp gÊp chăn ch¼ng h¹n.”
-Phần câu in đậm ở ví dụ b là ý nghĩ (lời nói bên trong) vì trước đó 
có từ “nghĩ” trong phần lời của người dẫn. Nó cũng được ngăn 
cách với bộ phận đứng trước bằng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép.
 * Khi chuyÓn ®æi vÞ trÝ hai bé phËn ë câu (b), ta cã:
 “Kh¸ch tíi bÊt ngê, ch¾c cu cËu cha kÞp quÐt tíc dän dÑp, cha 
 kÞp gÊp chăn ch¼ng h¹n” – Ho¹ sÜ nghÜ thÇm. II.CÁCH DẪN GIÁN TIẾP
1.Ví dụ
 a) L·o tìm lêi lÏ gi¶ng gi¶i cho con trai hiÓu. L·o khuyªn nã h·y d»n 
 lßng bá ®¸m nµy, ®Ó dïi gi¾ng l¹i Ýt l©u, xem cã ®¸m nµo kh¸ mµ 
 nhÑ tiÒn h¬n sÏ liÖu; ch¼ng lÊy ®øa nµy thì lÊy ®øa kh¸c; lµng nµy 
 ®· chÕt hÕt con g¸i ®©u mµ sî. 
 (Nam Cao, L·o H¹c)
-Phần in đậm là lời nói của nhân vật. Đây là nội dung của lời khuyên 
vì trước đó có từ “khuyên” trong phần lời của người dẫn.Phần in 
đậm không ngăn cách với bộ phận đứng trước bằng dấu gì cả.
 b) Nhng chí hiÓu lÇm r»ng B¸c sèng kh¾c khæ theo lèi nhµ tu hµnh, 
 thanh tao theo kiÓu nhµ hiÒn triÕt Èn dËt. 
 (Ph¹m Văn Đồng, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh,
 tinh hoa vµ khÝ ph¸ch cña d©n téc, l¬ng t©m cña thêi ®¹i)
 -Phần in đậm là ý nghĩ của nhân vật, vì trước đó có từ “hiểu” trong 
 lời của người dẫn. Giữa ý nghĩ được dẫn và phần lời của người dẫn có 
 từ “rằng”.Có thể thay từ “rẳng” bằng từ “là”. GHI NHỚ:
 - Có hai cách dẫn lời nói hay ý nghĩ (lời nói bên trong) của 
 một người , một nhân vật:
 + Dẫn trực tiếp là nhắc lại nguyên văn lời nói hay ý nghĩ 
 của người hoặc nhân vật; lời dẫn trực tiếp được đặt trong 
 ngoặc kép.
 + Dẫn gián tiếp là thuật lại ý nghĩ hay lời nói của người 
 hoặc nhân vật , có điều chỉnh cho thích hợp; lời dẫn gián 
 tiếp không đặt trong ngoặc kép. Tiết 19 Tiếng Việt Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
 I.CÁCH DẪN TRỰC TIẾP
 II.CÁCH DẪN GIÁN TIẾP
 Dẫn trực tiếp Dẫn gián tiếp
 Giống: Đều là dẫn lời nói hay ý nghĩ của một người, 
 một nhân vật
 - Dẫn nguyên văn. - Thuật lại có điều chỉnh.
 - Đặt trong đấu ngoặc kép, - Không đặt trong dấu ngoặc 
 phía trước có dấu hai chấm. kép. Tiết 19 Tiếng Việt Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
 Ví dụ: Nam nói: “Ngày mai tôi đi Hà Nội”.
 Nam nói rằng ngày mai Nam (bạn ấy) đi Hà Nội. Tiết 19 Tiếng Việt Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
 III. LUYỆN TẬP:
 1. Bài tập 1:
 2. Bài tập 3: THẢO LUẬN NHÓM (3 PHÚT)
 Hãy thuật lại lời nhân vật Vũ Nương trong đoạn trích sau đây theo 
 cách dẫn gián tiếp.
 H«m sau Linh Phi lÊy mét c¸i tói b»ng lôa tÝa, ®ùng mêi 
 h¹t minh ch©u, sai sø gi¶ XÝch Hçn ®a Phan ra khái níc. Vò N-
 ¬ng nh©n ®ã còng ®a göi mét chiÕc hoa vµng mµ dÆn:
 - Nhê nãi hé víi chµng Tr¬ng, nÕu cßn nhí chót tình xa
 nghÜa cò, xin lËp mét ®µn gi¶i oan ë bÕn s«ng, ®èt c©y ®Ìn thÇn
 chiÕu xuèng níc, t«i sÏ trë vÒ. 
 (NguyÔn Dữ, ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng) Tiết 19 Tiếng Việt Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
 TROØ CHÔI VUI HOÏC
 Luaät chôi: 
 - Chia lôùp thaønh 2 nhoùm (A vaø B). Moãi nhoùm cöû 
 ñaïi dieän choïn caùc oâ soá (caâu hoûi). Laàn löôït ñaïi 
 dieän töøng nhoùm seõ traû lôøi. Moãi caâu traû lôøi ñuùng 
 ñaït 10ñ.
 - Neáu ñaïi dieän nhoùm khoâng traû lôøi ñöôïc thì 
 nhoùm seõ cöû moät baïn khaùc boå sung. Sau khi boå 
 sung vaãn chöa coù caâu traû lôøi chính xaùc thì 
 chuyeån quyeàn traû lôøi caâu hoûi cho nhoùm coøn laïi. 
 Moãi caâu traû lôøi ñuùng ñaït 5ñ. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
- Sửa chữa lỗi trong việc sử dụng cách dẫn trực 
tiếp và cách dẫn gián tiếp trong một bài viết của 
bản thân.
- Soạn bài: “Sự phát triển của từ vựng”
 + Đọc kĩ phần ví dụ và trả lời các câu hỏi
 + Chuẩn bị hệ thống bài tập 3. Bài tập 2: Viết một đoạn văn nghị luận có nội dung liên quan đến
một trong ba ý kiến dưới đây. Trích dẫn ý kiến đó theo hai cách: dẫn
trực tiếp và dẫn gián tiếp.
 a) Chóng ta ph¶i ghi nhí c«ng lao cña c¸c vÞ anh hïng d©n téc v× 
 c¸c vÞ Êy lµ tiªu biÓu cña mét d©n téc anh hïng. 
 (Hå ChÝ Minh, B¸o c¸o ChÝnh trÞ t¹i §¹i héi 
 ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø II cña §¶ng)
b) Gi¶n dÞ trong ®êi sèng, trong quan hÖ víi mäi ngêi, trong t¸c 
phong, Hå Chñ tÞch còng rÊt gi¶n dÞ trong lêi nãi vµ bµi viÕt, v× 
muèn cho quÇn chóng nh©n d©n hiÓu ®îc, nhí ®îc, lµm ®îc. 
 (Ph¹m V¨n §ång, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, tinh hoa vµ 
 khÝ ph¸ch cña d©n téc, l¬ng t©m cña thêi ®¹i)
c) Ngêi ViÖt Nam ngµy nay cã lÝ do ®Çy ®ñ vµ v÷ng ch¾c ®Ó tù hµo 
víi tiÕng nãi cña m×nh.
 (§Æng Thai Mai, TiÕng ViÖt, mét biÓu hiÖn
 hïng hån cña søc sèng d©n téc) Tiết 19 Tiếng Việt Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
 3. Bài tập 2:
 * Bài tập b:
 - DTT: Trong tác phẩm “Chủ Tịch Hồ Chí Minh, tinh hoa và 
 khí phách của dân tộc, lương tâm của thời đại”, đồng chí Phạm 
 Văn Đồng đã nói: “Giản dị trong đời sống trong quan hệ với 
 mọi người, trong tác phong, Hồ Chủ Tịch cũng rất giản dị trong 
 lời nói và bài viết, vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu 
 được, nhớ được, làm được”.
 - DGT: Trong tác phẩm Chủ Tịch Hồ Chí Minh, tinh hoa và khí 
 phách của dân tộc, lương tâm của thời đại”, đồng chí Phạm Văn 
 Đồng khẳng định rằng giản dị trong đời sống trong quan hệ với 
 mọi người, trong tác phong, Hồ Chủ Tịch cũng rất giản dị trong 
 lời nói và bài viết, vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu 
 được, nhớ được, làm được. Tiết 19 Tiếng Việt Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
 Câu 1: Thế nào là cách dẫn trực tiếp?
 Dẫn trực tiếp là nhắc lại nguyên văn lời nói hay ý 
 nghĩ của người hoặc nhân vật; lời dẫn được đặt trong 
 ngoặc kép. Tiết 19 Tiếng Việt Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
 Câu 3: Chuyển lời dẫn sau thành lời dẫn trực tiếp :
 Các quân lính đều nói rằng xin vâng lệnh không dám 
 hai lòng.
 Chuyển lời dẫn thành lời dẫn trực tiếp :
 → Các quân lính đều nói: “Xin vâng lệnh, không dám 
 hai lòng!” Tiết 19 Tiếng Việt Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
 Câu 5: Cho đoạn trích sau:
 Hôm sau, bác sĩ bảo Xiu: “Cô ấy khỏi nguy hiểm rồi, chị đã 
 thắng. Giờ chỉ còn việc bồi dưỡng và chăm nom – thế thôi”.
 (Chiếc lá cuối cùng – O Hen-ri)
 Trong đoạn trích trên, lời nói của nhân vật được trích dẫn 
 bằng cách nào? Vì sao?
 Trong đoạn trích, lời nói của nhân vật được trích dẫn 
 bằng cách dẫn trực tiếp. Vì lời nói của nhân vật được 
 nhắc lại nguyên văn và được đặt trong dấu ngoặc kép.