Bài giảng Tin học Lớp 8 - Bài 3: Chương trình máy tính và dữ liệu - Trường THCS Phong Đình

 S ph
 H C ơn
 T g
 g đ
 ì
 n n
 ờ Bài 3
 h
 r
 t Chơng trình máy tính và dữ liệu 
vì lợi ích trăm năm trồng ngời
 1. Dữ liệu và kiểu dữ liệu
 2. Các phép toán và dữ liệu kiểu số
 3. Các phép so sánh
 4. Giao tiếp Ngời – Máy tính
 Tổ Tin Trường THCS Phương Đỡnh 1 S ph
 H C ơn
 T g
 g đ
 ì
 n n
 ờ
 h
 r
 t 
vì lợi ích trăm năm trồng ngời
 Các ngôn ngữ lập trình định nghĩa sẵn một số kiểu dữ liệu 
 cơ bản thờng dùng sau:
 ❖ Số nguyên
 Ví dụ: số học sinh, số quyển sách,
 ❖ Số thực
 Ví dụ: điểm TB môn văn, chu vi đờng tròn,
 ❖ Xâu kí tự là dãy các kí tự lấy từ bảng chữ cái của ngôn 
 ngữ lập trình.
 Ví dụ: ‘CHAO CAC BAN’, ‘8A1’, ‘5/ 9/ 2008’,
 Ngoài các kiểu trên, mỗi ngôn ngữ lập trình cụ thể còn định 
 nghĩa thêm nhiều kiểu dữ liệu khác.
 Tổ Tin Trường THCS Phương Đỡnh 3 S ph
 H C ơn
 T g
 g đ
 ì
 n n
 ờ
 h
 r
 t 
vì lợi ích trăm năm trồng ngời
 Bài toán: Biết bán kính của hình tròn là một số chẵn R.
 Tính chu vi (CV) và diện tích (S) của hình tròn.
 Hãy lựa chọn kiểu 
 dữ liệu thích hợp R: kiểu integer
 trong Pascal cho R, CV, S: kiểu real
 CV và S. 
 Tổ Tin Trường THCS Phương Đỡnh 5 S ph
 H C ơn
 T g
 g đ
 ì
 n n
 ờ
 h
 r
 t 
vì lợi ích trăm năm trồng ngời
 Các phép toán số học trong Pascal
 Kí hiệu Tên phép toán Kiểu dữ liệu
 + Cộng Số nguyên, số thực
 – Trừ Số nguyên, số thực
 * Nhân Số nguyên, số thực
 / Chia Số nguyên, số thực
 mod Chia lấy phần d Số nguyên
 div Chia lấy phần nguyên Số nguyên
 Tổ Tin Trường THCS Phương Đỡnh 7 S ph
 H C ơn
 T g
 g đ
 ì
 n n
 ờ
 h
 r
 t 
vì lợi ích trăm năm trồng ngời
 Quy tắc tính biểu thức số học
 Các phép toán trong ngoặc đợc thực hiện trớc tiên.
 Trong dãy các phép toán không có dấu ngoặc, các 
 phép toán đợc * / mod div thực hiện trớc.
 Dãy các phép toán có cùng mức độ u tiên thì thực hiện 
 lần lợt từ trái sang phải.
 Trong các ngôn ngữ lập trình, khi viết các biểu thức 
 toán chỉ sử dụng dấu ( )
 Tổ Tin Trường THCS Phương Đỡnh 9 S ph
 H C ơn
 T g
 g đ
 ì
 n n
 ờ
 h
 r
 t 
vì lợi ích trăm năm trồng ngời
 Ví dụ 2:
 Bảng kí hiệu các phép toán so sánh trong Pascal
 Kí hiệu trong Pascal phép so sánh kí hiệu toán học
 = Bằng =
 Khác 
 < Nhỏ hơn <
 <= Nhỏ hơn hoặc bằng 
 > Lớn hơn >
 >= Lớn hơn hoặc bằng 
 Tổ Tin Trường THCS Phương Đỡnh 11 S ph
 H C ơn
 T g
 g đ
 ì
 n n
 ờ
 h
 r
 t 
vì lợi ích trăm năm trồngBài toán ng: ời
 Hãy nhập vào bán kính của hình tròn là một số chẵn R. Tính 
 chu vi (CV) và diện tích (S) của hình tròn.
 a. Nhập dữ liệu
 Là một tơng tác mà chơng trình tạm dừng để yêu cầu ngời 
 dùng nhập dữ liệu.
 Ví dụ: Câu lệnh yêu cầu bán kính từ bàn phím trong Pascal 
 Write(‘Ban hay nhap R =’ );
 Readln(R); Gõ bán kính và 
 Kết quả nhấn 
 Ban hay nhap R = 4
  Hoạt động tiếp theo của chơng trình sẽ tuỳ thuộc vào dữ liệu đợc nhập.
 Tổ Tin Trường THCS Phương Đỡnh 13 S ph
 H C ơn
 T g
 g đ
 ì
 n n
 ờ
 h
 r
 t 
vì lợi ích trăm năm trồng ngời
 c. Các thông báo trong quá trình thực hiện chơng trình
 ❖ Thông báo dạng hộp thoại cho phép ngời dùng tuỳ chọn.
 Ví dụ: Hộp thoại sau có thể xuất hiện khi ngời dùng 
 thực hiện thao tác kết thúc chơng trình.
 Tổ Tin Trường THCS Phương Đỡnh 15 S ph
 H C ơn
 T g
 g đ
 ì
 n n
 ờ
 h
 r
 t 
vì lợi ích trăm năm trồng ngời
 ❖ Thông báo tạm ngừng cho đến khi ngời dùng nhấn phím
 Ví dụ: Trong chơng trình Pascal có các câu lệnh sau:
 Writeln(‘Hay nhan Enter de tiep tuc! ’);
 Read;
 Kết quả
 Hay nhan Enter de tiep tuc!
 -
 Chơng trình tạm ngừng chờ 
 ngời dùng nhấn phím Enter 
 rồi thực hiện tiếp
  Có thể dùng Readln thay cho Read.
 Tổ Tin Trường THCS Phương Đỡnh 17