Bài tập ôn luyện môn Ngữ văn Lớp 7

 ÔN TẬP VĂN 7 
 A. PHẦN TIẾNG VIỆT
I. Lí thuyết:
1. Câu rút gọn
 Khi nói hoặc viết, có thể lược bỏ một số thành phần của câu, tạo thành câu rút gọn. 
- Mục đích:
 + Làm cho câu gọn hơn, vừa thông tin được nhanh, vừa tránh lặp lại những từ ngữ đã 
xuất hiện trong câu trước. 
 + Ngụ ý hành động, đặc điểm nói trong câu là của chung mọi người (lược bỏ chủ ngữ). 
- Khi rút gọn câu, cần chú ý:
 + Không làm cho người nghe, người đọc hiểu sai hoặc hiểu không đầy đủ nội dung
 câu nói.
 + Không biến câu nói thành một câu cộc lốc, khiếm nhã.
 - Ví dụ:
 a. Uống nước nhớ nguồn (rút gọn chủ ngữ)
 b. Bao giờ cậu đi Hà Nội?
 - Ngày mai. (Rút gọn cả chủ ngữ và vị ngữ).
2. Câu đặc biệt
 Câu đặc biệt là loại câu không cấu tạo theo mô hình chủ ngữ, vị ngữ. 
 - Tác dụng:
 + Xác định thời gian, nơi chốn diễn ra sự việc được nói đến trong đoạn văn;
 + Liệt kê, thông báo về sự tồn tại của sự vật hiện tượng;
 + Bộc lộ cảm xúc; 
 + Gọi đáp.
 - Ví dụ:
 + Ôi, em Thủy!
 + Một đêm mùa xuân. Trên dòng sông êm ả.
 + Đoàn người nhốn nháo lên. Tiếng reo. Tiếng vỗ tay.
 + “Trời ơi”, cô giáo tái mặt và nước mắt giàn giụa.
 + Sơn! Em Sơn! Sơn ơi!
 II. Bài tập. (HS làm bài kiểm tra vào giấy đôi )
 Họ và tên:. Lớp 7A..
 Câu 1: Thế nào là câu rút gọn? Cho ví dụ?
 Câu 2 : Phân biệt câu rút gọn với câu đặc biệt? Cho ví dụ?
 Câu 3 : Tìm câu rút gọn. Cho biết thành phần được rút gọn và khôi phục lại.
 a. Cái Mị về một mình. Bóng nó cứ ngụp dần trên cánh đồng xa tít tắp đang gặt nham 
nhở. Tôi cầm liềm. Quơ một vòng chân rạ. Giật mạnh. Bước sang trái. Quơ liềm. Giật mạnh. 
Lại bước sang trái. Lại quơ liềm. Lại giật mạnh. Cứ thế mãi. Đất trên mặt ruộng ấm ướt.
 ( Nguyễn Huy Thiệp)
 1 B. PHẦN TẬP LÀM VĂN: 
 I. LÝ THUYẾT:
 1. Khái niệm văn nghị luận. 
 Văn nghị luận là văn viết ra nhằm xác lập cho người đọc, người nghe một tư tưởng, quan 
điểm nào đó. 
 2. Đặc điểm của bài văn nghị luận. 
 Mỗi bài văn nghị luận đều phải có luận điểm, luận cứ và lập luận.
- Luận điểm là ý kiến thể hiện tư tưởng, quan điểm trong bài văn nghị luận.
- Luận cứ là những lí lẽ, dẫn chứng làm cơ sở cho luận điểm, dẫn luận điểm như là kết 
 luận của những lí lẽ và dẫn chứng đó.
- Lập luận là việc lựa chọn, sắp xếp, trình bày luạn cứ sao cho làm cơ sở vững chắc cho 
 luận điểm
3. Cách làm bài văn nghị luận: Tìm hiểu đề, tìm ý. Lập dàn ý. Viết bài. Kiểm tra và sửa 
lại.
 4. Phép lập luận chứng minh 
 Phép lập luận chứng minh là dùng những lí lẽ, bằng chứng chân thực, đã được thừa 
nhận để khẳng định điều cần được chứng minh là đáng tin cậy.
 Dàn bài bài văn nghị luận lập luận chứng minh:
 Dàn bài bài văn nghị luận lập luận chứng minh:
- Mở bài: Nêu luận điểm cần chứng minh.
- Thân bài Nêu lí lẽ và dẫn chứng để chứng tỏ luận điểm là đúng đắn.
- Nêu ý nghĩa luận điểm đã được chứng minh.
II. BÀI TẬP: (HS viết thành bài văn hoàn chỉnh dựa vào các dàn ý tham khảo sau ).
 Họ và tên:. Lớp 7A..
Đề 1: Hãy chứng minh tính đúng đắn của câu tục ngữ “Có chí thì nên”
a. Mở bài 
 - Nếu có lòng kiên trì nhẫn nại, vượt qua mọi khó khăn gian khổ con người sẽ đạt được 
thành công trong cuộc sống.
 - Dẫn câu tục ngữ Có chí thì nên.
b. Thân bài
* Giải thích câu tục ngữ
 - Chí là hoài bão, lí tưởng tốt đẹp, ý chí, nghị lực, sự kiên trì.
 - Nên là thành công, làm nên sự nghiệp.
 => Có chí thì nên: Khi làm bất cứ chuyện gì, nếu chúng ta có ý chí nghị lực, sự kiên trì, 
nhẫn nại thì nhất định chúng ta sẽ vượt qua mọi khó khăn, trở ngại để đi đến thành công.
 *Tại sao con người có ý chí, nghị lực thì sẽ dẫn đến thành công:
 3 + Ngày xưa, người Việt thường dùng mực Tàu bằng thỏi khi viết phải mài nên dễ bị lây 
vào. Mực có màu đen, một khi đã bị dây vào là bị bẩn và khó tẩy vô cùng .
 + Đèn tỏa sáng đến mọi nơi, ánh sáng của nó xua đi những điều tăm tối.
-Nghĩa bóng
+ Khi gần với cái xấu thì dễ nhiễm phải cái xấu con người ta khó mà tốt lên được. 
+ Sống trong môi trường tốt, người bạn tốt ta sẽ noi theo những tấm gương đó để cố gắng 
nhờ đó ta sẽ trở nên tốt.
*Thực tế cuộc sống cho thấy
- Nếu ta sinh ra trong gia đình có ông bà, cha mẹ là những người không có đạo đức, không 
biết làm gương cho con cháu thì ta sẽ ảnh hưởng ngay.
- Khi đến trường đi học tiếp xúc với các bạn xấu không chăm chỉ học tập, thường xuyên vi 
phạm nội quy của lớp học, nhà trường việc học tập của ta cũng giảm sút, dễ nảy sinh tâm lí 
chán học, thích chơi bời.
- Ra ngoài xã hội có những trò chơi không lành mạnh, những cạm bẫy khiến ta lạc lối. Một 
khi đã dính vào nó thì khó từ bỏ và xóa đi được. Ngày xưa, mẹ của Mạnh Tử đã từng chuyển 
nhà ba lần để dạy con, bà nhận thấy rõ “sống trong môi trường xấu sẽ làm ta trở thành xấu là 
gánh nặng của xã hội”.
- Ngược lại khi sống trong môi trường tốt, chơi với những người bạn tốt thì đương nhiên ta 
sẽ có đạo đức và sẽ trở thành người có ích cho xã hội. Bởi vậy, ông cha ta có câu: “Ở chọn 
nơi, chơi chọn bạn”.
- Có những khi gần mực chưa chắc đen, gần đèn chưa chắc đã rạng. Tất cả là do ta quyết 
định.
c. Kết bài
 - Câu tục ngữ vẫn còn nguyên vẹn giá trị cho đến ngày hôm nay.
 - Liên hệ bản thân.
Đề 3: Chứng minh rằng bảo vệ môi trường thiên nhiên là bảo vệ cuộc sống của con 
người.
 Họ và tên:. Lớp 7A..
a. Mở bài 
- Vấn đề môi trường sống của con người trên trái đất đã và đang bị ô nhiễm là một vấn đề 
cấp bách đối với bất kì quốc gia nào. Vì nó gây ra những hiện tượng biến đổi khí hậu dẫn 
đến những thảm họa thiên tai khủng khiếp. 
- Ở Việt Nam sự ô nhiễm môi trường là báo động. 
- Để trái đất mãi là ngôi nhà chung đem lại sự sống cho con người thì chúng ta phải chung 
tay bảo vệ môi trường thiên nhiên.
b. Thân bài
* Giải thích môi trường là gì?
- Môi trường sống của con người là một khái niệm rộng. Nó bao gồm tất cả các yếu tố tự 
nhiên và vật chất nhân tạo bao quanh con người, có ảnh hưởng đến cuộc sống, sản xuất, sự 
tồn tại, sự phát triển của con người và mọi sinh vật trên trái đất. Môi trường có hai loại 
chính: môi trường tự nhiên và môi trường xã hội.
 5 - Cần phải thực hiện các giải pháp trên một cách đồng bộ, thường xuyên để khắc phục 
những hậu quả của sự ô nhiễm môi trường, tạo ra môi trường sông trong lành cho con 
người.
- Liên hệ bản thân.
Đề 4: Hãy chứng minh rằng bảo vệ rừng là bảo vệ cuộc sống của chúng ta.
 Họ và tên:. Lớp 7A..
a. Mở bài:
 - Rừng là kho tài nguyên quý giá có vai trò quan trọng đối với đời sống con người
- Nhưng hiện nay rừng đang bị tàn phá làm ảnh hưởng tới đời sống của con người
- Từ đó nêu vấn đề : bảo vệ rừng là bảo vệ cuộc sống của chúng ta. 
b. Thân bài: 
*Bảo vệ rừng là bảo vệ cuộc sống của chúng ta. 
- Vai trò của rừng đối với sự sống con người. 
+ Nước ta có nhiều rừng (vùng núi phía Bắc, Tây Nguyên,) 
+ Giá trị của rừng đối với sự sống con người:
 . Rừng ngăn lũ quyét, sạt lở đất, giữ nước.
 . Cung cấp ô xi điều hòa khí hậu
 . Cung cấp vật liệu: Bột gỗ làm giấy, sợi nhân tạo để dệt vải
 . Là nơi nghỉ dưỡng, du lịch.
 . Cho gỗ quý 
 . Cân bằng sinh thái: Nơi trú ngụ của các loài động vật hoang dã,..
 - Hiện trạng rừng : 
+ Rừng đang bị hủy hoại (khai thác bừa bãi, nạn lâm tặc, cháy rừng, đốt rừng,..). 
- Hậu quả
+ Dẫn đến hiểm họa thiên tai : lũ quyét, mưa, nóng, bệnh tật, người chết. Liên hệ thực tế. 
- Nhiệm vụ và hành động cấp thiết bảo vệ rừng. 
+ Có những quy đinh chặt chẽ về bảo vệ rừng.
+ Chống phá rừng bừa bãi, chống cháy rừng.
+ Khái thác rừng hợp lí, trồng rừng.
+ Xử lí nghiêm những cá nhân, tổ chức cố tình chặt phá rừng.
c. Kết bài 
- Khái quát nhận thức về rừng và bảo vệ rừng. 
- Liên hệ trách nhiệm bản thân. 
Đề 5 : Ít lâu nay trong lớp có một số bạn lơ là học tập. Em hãy viết một bài văn để thuyết 
phục bạn: Nếu khi còn trẻ ta không chịu khó học tập thì lớn lên chẳng làm được việc gì 
có ích.
 7 - Trình độ học vấn thấp dẫn đến trình độ suy nghĩ, tiếp thu kém, do đó không có
khả năng làm tốt mọi công việc được giao. Không đáp ứng được nhu cầu công việc của xã 
hội.
- Trong thời đại khoa học phát triển nhanh chóng như hiện nay, nếu không học,
chúng ta sẽ không thể đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của xã hội. Không đủ kiến thức sẽ bị 
đào thải.
3. Hiện trạng:
-Một số học sinh lơ là học hành: ham chơi, giao du bạn xấu, bỏ học....
-Không học sẽ dễ đánh mất nhân cách, không có khả năng làm việc, trở thành gánh nặng cho 
gia đình, xã hội...
4. Giải pháp: 
- Mỗi cá nhân tự ý thức tầm quan trọng của việc học.
- Cần xác định được động lực học tập để cố gắng không ngừng.
- Việc học phải đi đôi với hành để những kiến thức sách vở trở nên thiết thực, gần gũi và có 
ích hơn.
-Chủ động học tập và chủ động góp ý khi thấy những người xung quanh lơ là việc học.
c. KẾT BÀI: Nêu cảm nhận bản thân.
-Học là nghĩa vụ, là quyền lợi của mỗi con người.
-Khi còn trẻ cần phải ý thức rõ tầm quan trọng của việc học hành.
-Học trong trường lớp và ngoài xã hội.
-Học để có đủ kiến thức đáp ứng nhu cầu xã hội hôm nay và mai sau.
Mẫu: 
 Vẫn biết học tập là công việc suốt đời của mỗi con người, như Lê nin từng nói: "Học, 
học nữa, học mãi" song tuổi trẻ chính là thời điểm quan trọng nhất giúp con người học tập 
một cách tốt nhất, đây là giai đoạn nền tảng của tính chất cơ bản giúp ta bước chân vào thế 
giới loài người. Nếu khi còn trẻ ta không chịu khó học tập thì lớn lên sẽ chẳng làm được việc 
gì có ích. Kể cả việc tiếp tục học tập. Bởi thế, giờ đây khi còn trẻ, tất cả học sinh chúng ta 
hãy cùng chăm chỉ, học hành tiến tới để khi lớn lên trở thành những công dân có ích có thể 
nuôi sống chính bản thân mình vả góp phần phát triển xã hội.
 9 .
- Đối với người có ý chí
+ Là một bài học kinh nghiệm để họ tiếp tục đứng lên và nhìn lại sau những thất bại.
+ Là động lực để họ vươn lên làm lại, là định hướng cho những thành công ở tương lai. 
- Dẫn chứng:
+ Lúc nhỏ ta tập xe, sau mỗi lần té đau là ta sẽ biết đi
+ Nhà bác học Edison đã thất bại hàng ngàn lần trước khi ông sang tạo ra chiếc bóng đèn.
+ 1959, môtô Honda của Nhật thâm nhập thị trường Mĩ và thất bại nặng nề. Honda đã rút ra 
một bài học đắt giá: không thể đưa một sản phẩm vào thị trường mà không nghiên cứu đặc 
điểm thị trường nơi đó. Từ thất bại này, qua nghiên cứu, Honda đã đưa sản phẩm xe máy 
phân khối lớn sang thị trường Mĩ ( nơi này đường sá thẳng tắp, có nhiều làn đường) và 
cuối cùng Honda đã thành công trong việc mở rộng thị trường ở Mĩ.
+ Ngô Bảo Châu từng thi hỏng trong lần đầu thi vào lớp chuyên Toán THCS Trưng Vương 
(Hà Nội) nhưng sau đó đã thi đỗ vào lớp chuyên Toán và luôn là gương mặt xuất sắc của 
trường, của thành phố Hà Nội, của cả nước giành nhiều giải thưởng cao trong các kì thi quốc 
tế. Có thời gian, Ngô Bảo Châu tưởng như rơi vào bế tắc trong việc chứng minh Bổ đề cơ 
bản cho đại số Lie- điều mà đã 30 năm qua các nhà toán học hiện đại thế giói chưa chinh 
phục được. Và GS Ngô Bảo Châu đã lần lượt thành công với các giải thưởng như : Clay, rồi 
giải thưởng danh giá – Field vốn được xem là giải Nô-ben của Toán học.
4. Bài học rút ra cho bản thân
- Phải biết chấp nhận những thất bại nhưng không phải trong tư thế thụ động mà phải chủ 
động rút ra những thất bại khi chúng ta làm sai, hay có những hành động chưa đúng đắn như: 
chủ quan không ôn bài kiểm tra, vô ý làm mất đồ ảnh hưởng đến gia đình, vô lễ với cha 
mẹ
- Cố gắng hoàn thiện bản thân, học tập chăm chỉ để trở thành công dân tốt cho gia đình, xã 
hội.
C. Kết bài
- Khẳng định tính đúng đắn của vấn đề
- Từ những phân tích rút ra kinh nghiệm cho bản thân.
 LƯU Ý: HỌC SINH LÀM VÀO GIẤY KIỂM TRA VÀ NỘP LẠI CHO GIÁO 
 VIÊN BỘ MÔN. 
 11