Đề cương ôn tập học kì II môn Vật lí Lớp 8

 ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP HỌC KÌ 2
 Môn: Vật Lý 8
BÀI 13: CÔNG CƠ HỌC
1. Công cơ học là gì? Cho ví dụ
Điều kiện để có công cơ học: Có lực tác dụng vào vật và quãng đường vật dịch chuyển theo 
phương của lực. Ví dụ :
vd1: Một người kéo một chiếc xe chuyển động trên đường. Lực kéo của người đã thực hiện 
công.
vd2: Người lực sĩ cử tạ đỡ quả tạ ở tư thế đứng thẳng, mặc dù rất mệt nhọc nhưng người lực sĩ 
không thực hiện công.
2. Công thức tính công cơ học, các đại lượng, đơn vị trong công thức
Công thức tính công cơ học: A = F.s;
trong đó: A là công của lực F;
F là lực tác dụng vào vật;
s là quãng đường vật dịch chuyển theo hướng của lực.
Đơn vị của công là Jun, kí hiệu là J ; 1J = 1N.1m = 1Nm.
Ngoài đơn vị Jun, công cơ học còn đo bằng đơn vị ki lô Jun (kJ); 1kJ = 1000J
Bài 14. ĐỊNH LUẬT VỀ CÔNG
1. Phát biểu được định luật về công ?
Không một máy cơ đơn giản nào cho ta lợi về công. Được lợi bao nhiêu lần về lực thì thiệt bấy 
nhiêu lần về đường đi và ngược lại. Số ghi công suất trên các máy móc, dụng cụ hay thiết bị là công suất định mức của dụng cụ hay 
thiết bị đó.
Ví dụ: Số ghi công suất trên động cơ điện: = 1000W, có nghĩa là khi động cơ làm việc bình 
thường thì trong 1s nó thực hiện được một công là 1000J.
Bài 16. CƠ NĂNG
1. Khi nào vật có cơ năng?
– Khi một vật có khả năng thực hiện công cơ học thì ta nói vật có cơ năng.
– Đơn vị cơ năng là jun (J).
Lưu ý: Cơ năng là năng lượng cơ học, bao gồm động năng do chuyển động cơ học của các vật 
và thế năng do tương tác giữa các vật sinh ra.
2. Thế năng hấp dẫn là gì ? Thế năng hấp dẫn phụ thuộc vào gì?
– Thế năng được xác định bởi độ cao của vật so với mặt đất gọi là thế năng hấp dẫn. Thế năng 
hấp dẫn của vật phụ thuộc vào mốc tính độ cao và khối lượng của vật.
– Vật ở vị trí càng cao so với mặt đất và có khối lượng càng lớn thì khả năng thực hiện công 
của nó càng lớn, nghĩa là thế năng của vật đối với mặt đất càng lớn.
3. Thế năng đàn hồi là gì? Thế năng đàn hồi phu thuộc vào gì?
– Khi một vật bị biến dạng đàn hồi thì ta nói vật đó có thế năng đàn hồi, thế năng đàn hồi phụ 
thuộc vào độ biến dạng của lò xo.
Ví dụ: Nén một lò xo lá tròn và buộc lại bằng một sợi dây không dãn, lúc này lò xo bị biến 
dạng. Nếu cắt đứt sợi dây, thì lò xo bị bật ra và làm bắn miếng gỗ đặt phía trước lò xo. Như 
vậy, khi lò xo bị biến dạng thì có cơ năng. Cơ năng của vật đàn hồi bị biến dạng gọi là thế năng 
đàn hồi.
4. Động năng là gì? Đậng năng phụ thuộc vào gì? – Nhiệt độ của vật càng cao thì các nguyên tử, phân tử cấu tạo nên vật chuyển động càng 
nhanh, vì thế những chuyển động liên quan đến nhiệt độ gọi là chuyển động nhiệt.
– Trong thí nghiệm Bơ-rao nếu tăng nhiệt độ của nước thì các hạt phấn hoa chuyển động càng 
nhanh, chứng tỏ các phân tử nước chuyển động nhanh hơn và va đập mạnh hơn vào các phân tử 
phấn hoa.
3. Hiện tượng khuếch tán là gì? Ví dụ, giải thích?
– Hiện tượng khuếch tán là hiện tượng các chất tự hoà lẫn vào nhau do chuyển động không 
ngừng của các phân tử, nguyên tử. Khi nhiệt độ tăng cao thì hiện tượng khuếch tán xãy ra 
nhanh hơn.
– Ví dụ: Khi đổ nước vào một bình đựng dung dịch đồng sunfat có màu xanh, ban đầu nước nổi 
lên trên, sau một thời gian cả bình hoàn toàn có màu xanh.
– Giải thích: Các phân tử nước và đồng sunfat đều chuyển động không ngừng về mọi phía, nên 
các phân tử đồng sunfat có thể chuyển động lên trên, xen vào khoảng cách giữa các phân tử 
nước và các phân tử nước cũng chuyển động xuống dưới và xen vào khoảng cách giữa các phân 
tử của đồng sunfat. Vì thế, sau một thời gian ta nhìn thấy cả bình hoàn toàn là một màu xanh.
BÀI 21. NHIỆT NĂNG
1.Phát biểu định nghĩa nhiệt năng? Đơn vị? Khi nhiệt độ của vật càng cao thì nhiệt năng 
của vật như thế nào?
– Nhiệt năng của một vật là tổng động năng của các phân tử cấu tạo nên vật.
– Đơn vị nhiệt năng là jun (J).
– Khi nhiệt độ của vật càng cao, thì các phân tử cấu tạo nên vật chuyển động càng nhanh và 
nhiệt năng của vật càng lớn.
2. Nêu tên hai cách làm biến đổi nhiệt năng và cho ví dụ minh hoạ cho mỗi cách?.
Nhiệt năng của một vật có thể thay đổi bằng hai cách: Thực hiện công hoặc truyền nhiệt. Giải thích: Kim loại dẫn nhiệt tốt nên nồi hay xoong thường làm bằng kim loại để dễ dàng 
truyền nhiệt đến thức ăn cần đun nấu. Sứ dẫn nhiệt kém nên bát hay đĩa thường làm bằng sứ để 
giữ nhiệt cho thức ăn được lâu hơn.
BÀI 23. ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
1.Đối lưu là gì? Nêu ví dụ minh hoạ về sự đối lưu?
Đối lưu là sự truyền nhiệt bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí, đó là hình thức truyền nhiệt 
chủ yếu của chất lỏng và chất khí.
Ví dụ:
+ Khi đun nước ta thấy có dòng đối lưu chuyển động từ dưới đáy bình lên trên mặt nước và từ 
trên mặt nước xuống đáy bình.
+ Các ngôi nhà thường có cửa sổ để tạo điều kiện thuận lợi cho sự đối lưu trong không khí.
2. Bức xạ nhiệt là gì ? Nêu ví dụ minh hoạ về bức xạ nhiệt?
Bức xạ nhiệt là sự truyền nhiệt bằng các tia nhiệt đi thẳng. Bức xạ nhiệt có thể xảy ra cả ở trong 
chân không. Những vật càng sẫm mầu và bề mặt càng xù xì thì hấp thụ bức xạ nhiệt càng tốt.
Ví dụ:
+ Sự truyền nhiệt từ Mặt Trời tới Trái Đất.
+ Cảm giác nóng khi ta đặt bàn tay gần và ngang với ấm nước nóng
CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
a) Nhiệt lượng của một vật thu vào phụ thuộc vào những yếu tố nào?
- Nhiệt lượng là phần nhiệt năng mà vật nhận được hay mất bớt đi.
- Nhiệt lượng vật cần thu vào để nóng lên phụ thuộc vào khối lượng, độ tăng nhiệt độ
của vật và nhiệt dung riêng của chất làm vật. 3/ Giải thích hiện tượng: Quả bóng cao su hoặc quả bóng bay bơm căng, dù có buộc thật 
chặt cũng cứ ngày một xẹp dần?
Giải thích: Thành quả bóng cao su hay quả bóng bay được cấu tạo từ các phân tử cao su, giữa 
các phân tử này có khoảng cách. Các phân tử không khí ở trong quả bóng chui qua những 
khoảng cách này để ra ngoài làm cho quả bóng xẹp dần.
4/ Một ống nghiệm đựng đầy nước, đốt nóng ở miệng ống ở giữa hay đáy ống thì tất cả 
nước trong ống sôi nhanh hơn? Tại sao?
Giải thích: Đốt nóng phần đáy ống nghiệm đựng nước thì tất cả nước trong ông sôi nhanh hơn 
vì khi đó hiện tượng đối lưu xảy ra tốt nhất.
5/ Nung nóng một miếng đồng rồi thả vào một cốc nước lạnh. Hỏi nhiệt năng của miếng 
đồng và của 
 nước thay đổi như thế nào? Sự bảo toàn năng lượng thể hiện như thế nào?
Giải thích: Nhiệt năng của miếng đồng giảm, nhiệt năng của nước tăng lên. Nhiệt lượng của 
miếng đồng tỏa ra bao nhiêu thì đúng bằng nhiệt lượng của nước hấp thụ vào, đó là sự bảo toàn 
năng lượng.
6/ Tại sao khi rót nước sôi vào vào cốc thủy tinh thì cốc dày dễ bị vỡ hơn cốc mỏng? 
Muốn cốc khỏi bị vỡ khi rót nước sôi vào thì làm thế nào?
Giải thích: Khi rót nước nóng vào cốc thủy tinh dày thì lớp thủy tinh ở thành trong cốc nước 
nóng lên nhanh và nở ra, trong khi đó lớp thủy tinh ở thành ngoài cốc chưa kịp nóng lên và 
chưa nở ra nên cốc dễ bị vỡ
7/ Tại sao nồi xoong thường làm bằng kim loại, còn bát dĩa thường làm bằng sành sứ?
Giải thích: Kim loại dẫn nhiệt tốt nên nồi hay xoong thường làm bằng kim loại để dễ dàng 
truyền nhiệt đến thức ăn cần đun nấu. Sứ dẫn nhiệt kém nên bát hay đĩa thường làm bằng sứ để 
giữ nhiệt cho thức ăn được lâu hơn.
 8/ Cọ xát miếng đồng lên mặt bàn, miếng đồng nóng lên. Có thể nói miếng đồng đã nhận 
được nhiệt lượng không? Vì sao? 9. Một ấm nhôm có khối lượng 0,5kg chứa 2 lit nước ở 250
C.Cần cung cấp một nhiệt lượng là bao nhiêu để ấm nước sôi? Biết c nhôm = 880 J/kg.K.
10. Người ta cung cấp cho 10 lit nước một nhiệt lượng là 840kJ. Hỏi nước nóng lên thêm bao 
nhiêu độ?
 CÂU HỎI ÔN TẬP
Câu 1: Phát biểu định luật về công?
Câu 2: Phát biểu định nghĩa, viết công thức tính và đơn vị của công suất?
Câu 3: Công suất của một động cơ cho ta biết điều gì? Em hiểu thế nào khi nói công suất của 
một máy là 2000W?
Câu 4: Thế năng hấp dẫn là gì? Cho ví dụ.
Câu 5: Thế năng đàn hồi là gì? Cho ví dụ.
Câu 6: Động năng là gì? Cho ví dụ.
Câu 7: Các chất được cấu tạo như thế nào? Nêu hai đặc điểm của nguyên tử và phân tử cấu tạo 
nên các chất?
Câu 8: Nêu mối quan hệ giữa nhiệt độ của vật và chuyển động của các nguyên tử, phân tử cấu 
tạo nên vật?
Câu 9: Nhiệt năng của một vật là gì? Khi nhiệt độ tăng thì nhiệt năng của vật tăng hay giảm?
Câu 10: Các cách làm thay đổi nhiệt năng? Nêu ví dụ mỗi cách?
Câu 11: Nhiệt lượng là gì? Đơn vị của nhiệt lượng?
Câu 12: Hiện tượng khuếch tán là gì? Tại sao hiện tượng khuếch tán xảy ra nhanh hơn khi nhiệt 
độ tăng không?
Câu 13: Các hình thức truyền nhiệt?
Câu 14: Nêu các nguyên lí truyền nhiệt?
Câu 15: Một viên đạn đang bay trên cao có những dạng năng lượng nào mà em đã học?
Câu 16: Mũi tên được bắn ra từ cái cung là nhờ cơ năng của mũi tên hay của cái cung? Đó là 
dạng cơ năng nào?
Câu 17: Lấy một cốc nước đã đầy và một thìa muối tinh. Cho muối dần dần vào nước cho đến 
khi hết thìa muối ta thấy nước vẫn không tràn ra ngoài. Hãy giải thích vì sao? a) Tính nhiệt lượng nước thu được. b) Tính nhiệt dung riêng của chì.
 LÀM THÊM
1) Công suất cho ta biết điều gì ? Một động cơ có công suất 40W cho ta biết điều gì ?
Trả Lời : Công suất cho ta biết công thực hiện trong thời gian 1 giây. Một động cơ có công
suất 40W cho ta biết công của máy đó thực hiện trong 1 giây là 40 J
2) Trong khi thổi cơm thì gạo nóng lên.Trong khi giã gạo , gạo cũng nóng lên .Trong hai Trả Lời: Nồi xoong dùng để nấu chín thức ăn. làm nồi xoong bằng kim loại vì kim loại dẫn
nhiệt tốt làm cho thức ăn mau chín. Bát đĩa dùng để đựng thức ăn, muốn có thức ăn lâu bị
nguội và bưng đỡ nóng tay thì bát đĩa làm bằng sứ là tốt nhất vì sứ là chất dẫn nhiệt kém.
9) Tại sao về mùa đông mặc nhiều áo mỏng lại ấm hơn mặc một áo dày?
Trả Lời: Tác dụng của áo trong mùa lạnh là giữ nhiệt cho cơ thể. Nếu mặc cùng một lúc
nhiều áo mỏng sẽ tạo ra được các lớp không khí khác nhau giữa các lớp áo, các lớp không
khí này dẫn nhiệt rất kém nên có thể giữ ấm cho cơ thể tốt hơn.
10) Tại sao khi rót nước sôi vào cốc thủy tinh dày lại dễ vỡ hơn rót vào cốc thủy tinh mỏng?
Trả Lời: Thủy tinh là chất dẫn nhiệt kém. Khi rót nước vào cốc thủy tinh dày thì lớp thủy
tinh ở thành trong cố ở ra, trong khi đó lớp thủy tinh ở thành bên ngoài
cốc chưa kịp nóng lên và chưa nở ra. Kết quả là sự dãn nở không đều của thủy tinh làm cho
cốc vỡ.
Để cốc không bị vỡ khi rót nước sôi thi trước khi rót ta tráng trên cốc ( cả trong lẫn ngoài)
bằng nước nóng để cốc dãn nở đều.
11) Tại sao về mùa lạnh sờ vào miếng đồng ta cảm thấy lạnh hơn khi sờ vào miếng gỗ? Có
phải nhiệt độ của đồng thấp hơn của gỗ hay không?
Trả Lời: Đồng là chất dẫn nhiệt tốt hơn gỗ. Vào những ngày trời lạnh, nhiệt độ bên ngoài
thấp hơn nhiệt độ của cơ thể nên khi sờ vào miếng đồng, nhiệt truyền từ cơ thể sang miếng
đồng và bị phân tán nhanh, làm cho ta có cảm giác bị lạnh đi một cách nhanh chóng, trong
khi đó khi sờ vào miếng gỗ, nhiệt truyền từ cơ thể ít bị phân tán nên ta có cảm giác ít lạnh
hơn. Thực chất trong điều kiện như nhau, nhiệt độ của miếng đồng và gỗ như nhau.
12) Tại sao về mùa hè ta thường mặc áo có màu sáng mà không mặc áo màu sẫm tối ?
Trả Lời: Về mùa hè ta thường mặc áo có màu sáng mà không mặc áo màu sẫm tối vì để giảm sự 
hấp thụ các tia nhiệt.
13) Một viên đạn đang bay trên cao có những dạng năng lượng nào mà em đã được học? Công lực kéo của ngựa là A=F.s=200.4500=900 000 J
Công suất của ngựa là p=A/t=900 000/1800=500 W
19: Tính nhiệt lượng cần truyền cho 5 kg đồng để tăng nhiệt độ từ 20 0C lên 500C biết nhiệt 
dung riêng của đồng là 380 J/Kg.K
Gợi ý: Nhiệt lượng cần truyền cho 5 kg đồng để tăng nhiệt độ lên từ từ 200C lên 500C
Q = m. c.Δ t = mc (t2 - t1)
Q = 5308 (50- 20) = 57 000(J)
20: Người ta thả một miếng đồng khối lượng 0,5 kg vào nước. Miếng đồng nguội từ 800C 
xuống còn 200C. Biết nhiệt độ ban đầu của nước là 150C, nhiệt dung riêng của đồng là 
380J/Kg.Kcủa nước là 4200J/Kg.K. Tính khối lượng của nước.