Đề kiểm tra phần tiếng việt môn Ngữ văn Lớp 9 (Có đáp án)

 ĐỀ KIỂM TRA TIẾNG VIỆT 9
 ĐỀ 1
Câu 1: 2.0 điểm
 a. Hãy kể tên các thành phần biệt lập? 1.0điểm
 b. Xác định thành phần biệt lập và gọi tên thành phần biệt lập ấy trong 2 câu 
 sau : 1.0điểm
 - Vũ Thị Thiết, người con gái Nam Xương, tính thùy mị nết na, lại thêm tư 
 dung tốt đẹp.
 - Ông lão bỗng ngừng lại, ngờ ngợ như lời mình không được đúng lắm. 
 Chã nhẽ cái bọn ở làng lại đốn đến thế được.
Câu 2: 3.0 điểm
 a. Nghĩa tường minh là gì? Nghĩa hàm ý là gì? 1.0điểm
 b. Từ “nhỏ bé” trong câu thơ sau mang hàm ý gì? 1.0điểm
 “người đồng mình thô sơ da thịt
 Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con”. 
 (Y Phương- Nói với con)
 c. Em hiểu nghĩa tường minh và hàm ý của câu ca dao sau như thế nào?
 Bao giờ chạch đẻ ngọn đa
 Sáo đẻ dưới nước thì ta lấy mình.
Câu 3: 1.5 điểm
 Đọc đoạn trích và thực hiện yêu cầu bên dưới:
 Vừa lúc ấy, tôi đã đến gần anh. Với lòng mong nhớ của anh, chắc anh nghĩ 
 rằng, con anh sẽ chạy xô vào lòng anh, sẽ ôm chặt lấy cổ anh. Anh vừa 
 bước, vừa khom người đưa tay đón chờ con. Nghe gọi con bé giật mình, tròn 
 mắt nhìn. Nó ngơ ngác, lạ lùng. Còn anh, anh không ghìm nổi xúc động... c/ Con: Bố ơi , nước mất thì nhà tan
 d/ Cha: Ấy , cha cũng nghĩ đến chuyện đó , thôi con cứ đi
Câu 6 : (2 đ) Đọc truyện cười NHƯNG NÓ PHẢI BẰNG HAI MÀY và trả lời câu 
hỏi:
Lúc kia có một tên Lí trưởng nổi tiếng xử kiện giỏi. Một hôm nọ, Cải với Ngô 
đánh nhau, rồi mang nhau đi kiện. Cải sợ kém thế, lót trước cho thầy Lí năm đồng. 
Ngô tìm cách lót đến mười đồng. Khi xử kiện thầy Lí nói:
-Thằng Cải đánh thằng Ngô đau hơn , phạt một chục roi.
Cải vội xòe năm ngón tay, ngẩng mặt nhình thầy Lí khẽ bẩm:
- Xin xét lại,” lẽ phải về con mà “
Thầy Lí cũng xòe năm ngón tay trái úp lên trên ngón tay mặt nói :
-Tao biết mày phải .. nhưng nó lại phải bằng hai mày.
 a/ Xác định các câu có chứa hàm ý trong truyện ?
 b/ Hành vi nào trong quá trình xử kiện của Cải và thầy Lí cho biết hàm 
ý của câu nói?
 ĐỀ 3
Câu 1: (2,0 điểm)
 Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu của đề:
 Vừa lúc ấy, tôi đó đến gần anh(1). Với lòng mong nhớ của anh, chắc anh 
nghĩ rằng, con anh sẽ chạy xô vào lòng anh, sẽ ôm chặt lấy cổ anh(2). Anh vừa 
bước, vừa khom người đưa tay đón chờ con(3). Nghe gọi, con bé giật mình, tròn 
mắt nhìn(4). Nó ngơ ngác, lạ lùng(5). Còn anh, anh không ghìm nổi xúc động(6)... 
 (Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)
 a) Chỉ ra câu văn có chứa thành phần khởi ngữ.
 b) Xác định những từ láy được dùng trong đoạn trích. 
 c) Hãy cho biết câu thứ nhất và câu thứ hai của đoạn trích được liên kết với 
nhau bằng phép liên kết nào?
 d) Từ “tròn” trong câu “Nghe gọi, con bé giật mình, tròn mắt nhìn.” đó 
được dùng như từ thuộc từ loại nào?
Câu 2: (2,0 điểm)
 a) Thành phần biệt lập là gì? Có mấy thành phần biệt lập? Kể tên các thành 
 phần biệt lập?
 b) Chỉ ra thành phần biệt lập trong câu sau và giải thích phần ý nghĩa mà nó 
đem lại cho câu chứa nó.
 “Cũng may mà bằng mấy nét vẽ, họa sĩ ghi xong lần đầu gương mặt của 
 người thanh niên”
 ( Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
Câu 3: (3,0 điểm) Hình như thu đã về”.
Câu 4: (2. điểm)
Hãyviết một đoạn văn ( khoảng 10 dòng) nêu cảm nhận của em về khổ thơ đầu bài 
“ Viếng lăng Bác” của Viễn Phương. Trong đoạn văn có sử dụng 1 thành phần biệt 
lập và một phép tu từ, gạch chân các thành phần đó.
ĐỀ 5
Câu 1: (2 điểm)
Thế nào là khởi ngữ ? Hãy viết lại các câu sau đây bằng cách chuyển phần được in 
đậm thànhkhởi ngữ ( có thể thêm trợ từ thì).
a/Anh ấy làm bài cẩn thận lắm.
b/Tôi hiểu rồi nhưng tôi chưa giải được.
Câu 2: (2điểm)
Xác định thành phần biệt lập trong những câu sau, cho biết đó là thành phần gì?
a/ “Đọc Truyện Kiều của Nguyễn Du,chắc chắn ai không thương xót cho số phận 
của nàng Kiều-một người con gái tài hoa bạc mệnh”.
b/ Cũng may mà bằng mấy nét vẽ,họa sĩ ghi xong lần đầu gương mặt của người 
thanh niên.
c/ Tôi bước vào gian nhà chúng tôi ở thì mẹ tôi đã chạy ra đón. Hoàng, đứa cháu 
vừa mới lên tám tuổi, cũng chạy theo.
d/- Thưa ông,chúng cháu ở Gia Lâm lên đấy ạ. Đi bốn năm hôm mới lên đến đây, 
vất vả quá!
Câu 3: (2điểm)
Thế nào là hàm ý? Xác định hàm ý trong những câu sau và giải thích hàm ý đó ?
a/ Bao giờ chạch đẻ ngọn đa
 Sáo đẻ dưới nước thì ta lấy mình.
b/ “Áo anh rách vai
 Quần tôi có vài mảnh vá
 Miệng cười buốt giá
 Chân không giày”
Câu 4: (2điểm)
Phát hiện và sửa chữa lỗi về phép liên kết câu trong đoạn văn sau:
(1)Buổi sáng,sương muối phủ trắng cành cây ,bãi cỏ.(2) Gió bấc hun hút thổi.(3) 
Núi đồi,thung lũng,làng bản chìm trong biển mây mù.(4) Nhưng mây bò trên mặt 
đất ,tràn vào nhà,quấn lấy người đi .
Câu 5: (2điểm)
Viết đoạn văn giới thiệu truyện ngắn Bến quê của Nguyễn Minh Châu trong đó có 
dùng khởi ngữ và thành phần tình thái ? a. Câu chứa thành phần khởi ngữ: Còn anh, anh không ghìm nổi xúc động.
 b. Câu thứ nhất và câu thứ 2 của đoạn trích được liên kết với nhau bằng 
 phép liên kết phép lặp từ ngữ : anh
 c. Từ “tròn” trong câu “nghe gọi, con bé giật mình, tròn mắt nhìn”. được 
 dùng như từ loại động từ.
Câu 4: 3.5 điểm.
*Giới thiệu đoạn- Giới thiệu vấn đề cần nghị luận: Bàn về lời xin lỗi, suy nghĩ về 
vai trò, ý nghĩa của lời xin lỗi trong cuộc sống
*Triển khai đoạn:
1. Giải thích
- "Xin lỗi": là hành động tự nhận khuyết điểm, sai lầm về mình, là sự đồng cảm, sẻ 
chia đối với người bị ta làm tổn thương, thiệt hại. Biết xin lỗi là mong muốn được 
đền bù thiệt hại và tha thứ. 
- Xin lỗi không chỉ là cách thể hiện thái độ biết lỗi, tự nhận thấy sai lầm mà còn là 
phép lịch sự trong giao tiếp, ứng xử giữa người với người.
2. Bàn luận:
a) Biểu hiện của người biết nói lời xin lỗi:
- Luôn chủ động mở lời xin lỗi, tự nhận khuyết điểm về mình khi gây ra một lỗi 
lầm, hoặc một hành động sai trái gây ra hậu quả nghiêm trọng làm ảnh hưởng đến 
người khác
- Tích cực tìm cách khắc phục hậu quả đã gây ra
- Biết nhận thấy sai lầm của mình và mong muốn được khắc phục
- Người biết nói lời xin lỗi luôn sống hiền hòa, chuẩn mực, quan tâm, kính nhường 
và tôn trọng người khác.
b) Tại sao sống phải biết nói lời xin lỗi? ĐÁP ÁN ĐỀ 2
Câu 1: 1đ)
 a- Phụ chú: Nhĩ có vẽ ngượng nghịu vì cái điều anh sắp nói ra kì quặc.
 b- Phụ chú: kể cả anh
Câu 2: (2đ)
 - Trạng ngữ chỉ thời gian, nơi chốn: Ngoài cửa sổ bấy giờ
 - Thành phần phụ chú: Cái giống hoa ngay khi mới nở
 - Thành phần chủ ngữ: Những bông hoa bằng lăng
 - Thành phần vị ngữ:VN1: đã thưa thớt,VN2: màu sắc đã nhợt nhạt.
Câu 3: (2đ)
Yêu cầu HS viết đoạn văn giới thiệu truyện ngắn Bến quê , cò sử dụng thành phần 
khởi ngữ, biệt lập.
Câu 4: (2đ)
-Phép lặp: Chị Dậu.(0.5)
-Phép thế : (0.5)
 + Hắn - người nhà Lí trưởng 
 + Hai người - người nhà Lí trưởng và Chị Dậu.
-Phép thế bằng cách dùng từ đồng nghĩa, gần nghĩa : (0.5)
+ Anh chàng hầu cận ông Lí - Người nhà Lí trưởng.
+Chị chàng con mọn - Chị Dậu. 
- Phép nối : Kết cục.(0.5)
Câu 5 : (1 đ)
 b – Không muốn con đi làm nghĩa vụ quân sự.
 c - Đặt quyền lợi quốc gia lên quyền lợi gia đình.
Câu 6: (2đ)
 a- Câu có chứa hàm ý trong truyện: (1 đ)
 - Lời của Cải : lẽ phải con về mà 
 ->Hàm ý : Cải :Xin xét lại, con đã đưa cho thầy năm đồng, nên lẽ phải thuộc 
 về con mới đúng.
- Lời của Thầy Lí : Tao biết mày phải. nhưng nó lại phải.. bằng hai mày.
 ->Hàm ý : Tao biết mày đưa cho tao năm đồng , đúng ra mày phải, nhưng nó 
đưa cho tao mười đồng nên nó phải hơn.
 b – Hành vi trong qúa trình xử kiện cho biết hàm ý của câu nói: (1 đ)
 - Cải vội xòe năm ngón tay -> Ý nói con đưa thầy 5 đồng
 - Thầy Lí cũng xoè năm ngón tay trái úp lên trên ngón tay mặt. -> Ý nói 
nó(Ngô) đưa tao 10 đồng.
 ĐÁP ÁN ĐỀ 3
Câu 1: (2,0 điểm)
 a) Câu có chứa thành phần khởi ngữ: “Còn anh, anh không ghìm nổi xúc (0,5 điểm)
 ĐÁP ÁN ĐỀ 4
Câu 1: (3 điểm)
a. - Thành phần tình thái: Được dùng để thể hiện cách nhìn của người nói đối với 
sự việc được nói đến trong câu.(0.5 đ)
 - Thành phần cảm thán:Được dùng để bộc lộ tâm lí của người nói (vui ,bồn, 
mừng, giận,...)(0.5 đ)
 b.Xác định thành phần biệt lập trong các câu sau và cho biết đó là thành phần 
gì?(1 đ)
 - Có lẽ : Thành phần tình thái.(0.5 đ)
 - Thưa ông : Thành phần gọi đáp.(0.25 đ)
 - Vất vả quá!”: Thành phần cảm thán.(0.25 đ)
 c. Chỉ ra phép lặp từ ngữ và phép thế để liên kết trong đoạn trích sau đây?(1 đ)
 - Phép lặp : Từ “ họa sĩ” xuất hiện ở ba câu 1,4,5.(0.5 đ)
 - Phép thế: Từ “ đấy” ở câu 2 chỉ địa điểm ‘ Sa Pa”.(0.5 đ)
Câu 2: (3 điểm)
 a.Thế nào là tường minh và hàm ý? (1 đ)( Mỗi ý 0.5)
 Nghĩa tường minh là phần thông báo được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong 
câu. Hàm ý là phần thông báo tuy không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong 
câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy.
b. Nêu đúng các yêu cầu: ( Mỗi ý 0.5)
 - Câu chứa hàm ý: Cành có mềm, mẹ đã sẵn tay nâng!
 - Nội dung của hàm ý: Người mẹ sẽ luôn ở bên con, sẵn sàng che chở, giúp đỡ 
cho con trước những bất trắc, khó khăn của cuộc đời.
c . Từ “ nhỏ bé” trong câu thơ mang hàm ý: Người đồng mình còn nghèo khổ, vất 
vả, mộc mạc nhưng ý chí, niềm tin và mong ước xây dựng quê hương của họ thì vô 
cùng to lớn, chứ không hề nhỏ bé, tầm thường. Từ đó, người cha muốn con biết tự 
hào về “ người đồng mình” để tự tin mà vững bước trên đường đời.
Câu 3: (2. điểm)
- Câu thơ sử dụng thành phần tình thái: Hình như (0.5 đ)
 - Hiệu quả của thành phần tình thái trong câu thơ: Sự cảm nhận chưa dứt khoát, 
chưa chắc chắn về mùa thu của tác giả. Câu thơ diễn tả sự ngỡ ngàng, ngạc nhiên, 
thầm hỏi đầy bối rối, mơ hồ của Hữu Thỉnh. (1.5 đ)
Câu 4: (2. điểm)
 - Học sinh viết đoạn văn đúng theo yêu cầu ( 1 đ)
 - Trong đoạn văn có sử dụng dụng 1 thành phần biệt lập và một phép tu từ, 
 gạch chân các thành phần đó.( Mỗi thành phẩn được 0.5 đ)
 -
 ĐÁP ÁN ĐỀ 5