Giáo án Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 90: Chiếu dời đô

Tuần 24, Tiết 90: 
 CHIẾU DỜI ĐÔ
I. Tìm hiểu chung
1/ Tác giả: 
 Lí Công Uẩn (SGK/ 50)
2/ Tác phẩm
- Hoàn cảnh ra đời: (sgk/ 50)
- Thể loại: chiếu.
+ Chiếu: có thể viết bằng văn vần, văn biền ngẫu, hoặc văn xuôi (biền: là hai 
con ngựa kéo xe sóng đôi; ngẫu: là từng cặp) tức là những cặp câu cân xứng 
với nhau. Vd: “đã đúng ngôi nam bắc đông tây; lại dựa núi”.
+ Đặc điểm riêng: đây là văn bản viết bằng văn xuôi có xen các câu văn biền 
ngẫu.
* Chiếu, hịch, cáo nói chung là những văn bản chính luận thường là mệnh 
lệnh hoặc lời kêu gọi thông báo từ trên ban xuống (thể hịch và cáo các em sẽ 
được học ở các bài sau). Đây là văn bản viết bằng chữ Hán. “Chiếu dời đô” 
còn có đặc điểm riêng: đó là bên cạnh tính chất mệnh lệnh là tính chất tâm 
tình.
- Bố cục: 3 đoạn
+ Từ đầu -> phồn thịnh: Nêu sử sách làm tiền đề.
+ Tiếp theo -> dời đổi: Soi sáng tiền đề vào thực tế hai triều đại Đinh - Lê.
+ Còn lại: Khẳng định thành Đại La là nơi tốt nhất để định đô.
II. Đọc- hiểu văn bản
1/ Mục đích dời đô
- Nhà Thương – Chu dời đô là để Vương triều thịnh vượng.
- Theo suy luận của tác giả thì việc dời đô của các vua nhà Thương, nhà Chu 
nhằm mục: thời nhà Thương 5 lần dời đô, nhà Chu 3 lần nhằm mục đích mưu - Lời khẳng định “Không thể không dời đổi”?
 Là một lời khẳng định, nó ngầm một ý quyết đoán. Nhất định phải dời đô, 
không thể thay đổi.
3/ Lợi thế của thành Đại La
 Lợi thế của thành Đại La được khẳng định trên những phương diện:
- Vị trí địa lí: trung tâm trời đất. Thế rồng cuộn hổ ngồi, mở ra 4 hướng nam 
bắc đông tây, có núi có sông đất rộng mà bằng phẳng.
* Vị thế chính trị - văn hoá: là đầu mối giao lưu, chốn hội tụ của 4 phương là 
mảnh đất hưng thịnh “muôn vật cũng rất mực phong phú tốt tươi”.
- Về thế đất: “rồng cuộn hổ ngồi”  đẹp, quý, sang trọng, có nhiều khả năng 
phát triển.
- Cụ thể là có núi sông, đất cao, thoáng, Là nơi thắng địa, chốn hội tụ của 
bốn phương.
 Quyết định dời đô về vùng đất nhiều lợi thế trên cho thấy đức vua Lí Thái 
Tổ là một con người có tầm nhìn chiến lược, có quyết định sáng suốt biết nhìn 
xa trông rộng, có ý chí hoài bão lớn lao, có ý thức trách nhiệm với đất nước, 
dân tộc.
 - Từ “huống gì” liên kết đoạn văn tạo sự liền mạch.
- Sử dụng câu văn biền ngẫu, mỗi câu có hai vế tác động bổ sung cho nhau 
với nghệ thuật đối rất chỉnh (đối ý, đối lời, đối thanh, đối nhịp).
- Có sự kết hợp hài hoà các yếu tố nghị luận và biểu cảm “Xem khắp.”
Hình ảnh vừa tả thực vừa bay bổng tạo vẻ đẹp hào hùng cho phong cảnh Đại 
La.
- Lí lẽ đưa ra rất chặt chẽ được dẫn dắt cụ thể, linh hoạt. Tất cả nhấn mạnh địa 
thế tuyệt vời của thành Đại La.
III. Tổng kết
1/ Nghệ thuật
 Giọng văn trang trọng, có sự kết hợp hài hoà giữa lí và tình.
2/ Nội dung