Giáo án Ngữ văn Lớp 8 - Tuần 21

 TUẦN 21
Tiết PPCT:81,82,83,84
Ngày soạn:
Ngày dạy:
TiÕt 81,82 : VIẾT ĐOẠN VĂN TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH 
I.Môc tiªu bµi häc.
 1.KiÕn thøc:
 -Gióp häc sinh biÕt c¸ch s¾p xÕp ý trong ®o¹n v¨n thuyÕt minh cho hîp lý.
 - Yêu cầu viết đoạn văn thuyết minh..
 2. Kĩ năng:
 - Xác định được chủ đề ,sắp xếp và phát triển ý khi viết đoạn văn thuyết minh .
 - Diễn đạt rỏ ràng , chính xác .
 - Viết một đoạn văn thuyết minh có độ dai 90 chữ .
 II. ChuÈn bÞ
- ThÇy : So¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô
- Trß : ChuÈn bÞ bµi
 III. TiÕn tr×nh d¹y vµ häc
 1. Kiểm tra bài củ ; 
 2. KiÓm tra : ChuÈn bÞ bµi
 3. Bµi míi : §Ó hoµn thµnh mét v¨n b¶n thuyÕt minh, ®o¹n v¨n ®ãng mét vai trß quan träng. ViÕt 
tèt ®o¹n v¨n lµ ®iÒu kiÖn ®Ó lµm tèt bµi v¨n.
 Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung cÇn ®¹t
Ho¹t ®éng 1 : 1.§o¹n v¨n trong v¨n b¶n thuyÕt minh 
- H/s ®äc 2 ®o¹n v¨n t×m hiÓu theo c©u - NhËn diÖn ®o¹n v¨n
 hái SGk - §o¹n a : c©u chñ ®Ò c©u1
- Th¶o luËn nhãm ®«i 3 phót + C¸c c©u sau :c©u 2 cung cÊp th«ng tin l­îng n­íc ngät Ýt 
 ái – c©u3 l­îng n­íc Êy bÞ « nhiÔm – c©u 4sù cÇn thiÕt 
 n­íc ë c¸c n­íc thÕ giíi thø 3 – c©u 5 dù b¸o ®Õn n¨m 
 2005 th× 2/3 d©n sè thÕ giíi thiÕu n­íc
 + C¸c c©u sau bæ sung th«ng tin lµm râ c©u chñ ®Ò. §o¹n a 
 lµ ®o¹n v¨n diÔn dÞch 
 - §oan b tõ ng÷ chñ ®Ò: Ph¹m V¨n §ång – c¸c c©u tiÕp 
 cung cÊp th«ng tin vÒ Ph¹m V¨n §ång theo lèi liÖt kª 
 c¸c ho¹t ®éng ®· lµm. §o¹n b lµ ®o¹n v¨n song hµnh.
 - Söa c¸c ®o¹n v¨n thuyÕt minh 
 - VÊn ®Ò thuyÕt minh: bót bi
 - §o¹n v¨n m¾c lçi: kh«ng lµm râ chñ ®Ò, ch­a cã ý c«ng 
 dông, c¸c ý cßn s¾p xÕp lén xén thiÕu m¹ch l¹c
H/s nhËn xÐt vµ söa l¹i ®o¹n a - Giíi thiÖu c©y bót bi: cÊu t¹o c«ng dông, c¸ch sö dông
- B­íc 1 : h/s ®äc ®o¹n v¨n - T¸ch lµm 3 ®o¹n: theo 3 ý:cÊu t¹o , c«ng dông , sö dông.
+ §o¹n v¨n thuyÕt minh vÊn ®Ò g×? §o¹n 
v¨n m¾c nh÷ng lçi g× ? - Nh­îc ®iÓm: ®o¹n v¨n viÕt vÒ ®Ìn bµn nh­ng ý lén xé, 
- B­íc 2: r¾c rèi, phøc t¹p. C©u 1 v¶ c©u sau g¾n kÕt gù¬ng 
+ NÕu giíi thiÖu c©y bót bi th× nªn giíi - Ph­¬ng ph¸p: ®inh nghÜa so s¸nh ph©n lo¹i
thiÖu nh­ thÕ nµo? - Ba ®o¹n c©u t¹o, c«ng dông , sö dông
+ §o¹n v¨n nªn t¸ch ®o¹n vµ mçi ®o¹n nª 3.ViÕt ®o¹n v¨n thuyÕt minh
viÕt nh­ thÕ nµo?
 1 -RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch vµ ®äc diÔn c¶m th¬. 
 - Đọc diễn cảm tác phẩm thơ .
- Phân tích được những chi tiết miêu tả , biểu cảm đặc sắc của bài thơ .
3 .T­ t­ëng .
 -Thªm yªu lao ®éng vµ yªu quª h­¬ng ®Êt n­íc.
 II.ChuÈn bÞ.
 GV : Gi¸o ¸n ,SGK ,SGV
 HS : so¹n bµi 
 III. TiÕn tr×nh d¹y vµ häc
1.KiÓm tra bµi cò :
- §äc thuéc bµi th¬ “ Nhí Rõng”. Nªu néi dung chÝnh cña bµi th¬.
2.Bµi míi .
 Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung 
Ho¹t ®éng 1 : I.T×m hiÓu chung
- Giíi thiÖu nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶? 1 .T¸c gi¶ (SGK)
 2 .T¸c phÈm 
 Nguån c¶m høng lín lµ nçi nhí quª h­¬ng miÒn Nam 
 vµ niÒm khao kh¸t tæ quèc thèng nhÊt
 Trong tËp “ NghÑn ngµo ” (1939)
- Bµi th¬ ®­îc viÕt theo thÓ th¬ g×? (8 ch÷) 3.Bè côc : 3 phÇn
- Bè côc cña bµi th¬? II.Ph©n tÝch
Ho¹t ®éng 2 :
- Lµng quª cña t¸c gi¶ ®­îc giíi thiÖu ë hai c©u 
më ®Çu cã g× ®Æc biÖt? 1 C¶nh ra kh¬i.
(b×nh dÞ, tù nhiªn, giíi thiÖu chung vÒ lµng quª - Hai câu thơ đầu tác giả giới thiệu về nghề nghiệp và 
cña m×nh, chØ cã ý nghÜa th«ng tin) vị trí của làng . 
- §oµn thuyÒn ra kh¬i trong khung c¶nh ntn?
(bÇu trêi cao réng, trong trÎo, nhuèm n¾ng 
hång b×nh minh phï hîp víi t©m tr¹ng phÊn - H×nh ¶nh so s¸nh, ®éng tõ m¹nh diÔn t¶ khÝ thÕ 
chÊn). dòng m·nh cña con thuyÒn to¸t lªn søc sèng m¹nh 
- H×nh ¶nh chiÕc thuyÒn ®­îc miªu t¶ b»ng mÏ, vÎ ®Ñp hïng tr¸ng.
BPNT g×? T¸c dông cña BPNT ®ã? - H×nh ¶nh c¸nh buåm trë nªn lín lao, thiªng liªng vµ 
- Em cã nhËn xÐt g× vÒ tõ ng÷ ®­îc sö dông? th¬ méng. §ã chÝnh lµ biÓu t­îng cña lµng chµi.
- Chi tiÕt nµo ®Æc t¶ con thuyÒn? (c¸nh buåm). 
Cã g× ®éc ®¸o trong chi tiÕt nµy? (so s¸nh Èn 2. C¶nh thuyÒn vÒ bÕn
dô) - C¶nh sèng lao ®éng n¸o nhiÖt ®Çy niÒm vui.
 h×nh ¶nh giµu ý nghÜa vµ ®Ñp bót ph¸p - H×nh ¶nh ng­êi d©n chµi võa ch©n thùc võa l·ng 
l·ng m¹n. m¹n, cã tÇm vãc phi th­êng.
Ho¹t ®éng 3 : - Con thuyÒn g¾n bã mËt thiÕt víi sù sèng con ng­êi 
- C¶nh d©n chµi ®ãn thuyÒn trë vÒ ®­îc miªu t¶ t©m hån tinh tÕ cña t¸c gi¶.
ntn?
- Ng­êi d©n chµi ®­îc miªu t¶ ntn? C¶m nhËn 
cña em vÒ ng­êi d©n chµi qua nh÷ng chi tiÕt 3. Nçi nhí quª h­¬ng
®ã? 
- Khi miªu t¶ chiÕc thuyÒn, t¸c gi¶ sö dông - Nçi nhí ch©n thµnh, tha thiÕt, kh«n ngu«i của 
BPNT g×? T¸c dông cña BPNT ®ã? Tõ ®ã em người con khi xa quê hương .
c¶m nhËn ®­îc vÎ ®Ñp nµo trong t©m hån t¸c - Qua đó cho ta thấy hình ảnh quê hương luôn sống 
 3 C.Tieán trình leân lôùp :
 1, oån ñònh toå chöùc 
 2, Kieåm tra baøi cuõ : Ñoïc thuoäc loøng – dieãn caûm baøi thô Queâ höông cuûa Teá Hanh . Ñaây laø baøi 
 thô taû caûnh hay taû tình ? Vì sao ?
 - Hình aûnh naøo trong baøi thô gaây cho em aán töôïng vaø xuùc ñoäng nhaát ? Vì sao ? 
 3, Baøi môùi : 
 H Đ 2: I. Tìm hiểu chung : 
- Goïi hs ñoïc phaàn chuù thích daáu sao 
(?) Em haõy neâu vaøi neùt veà thaân theá söï nghieäp cuûa taùc giaû ? 1. T¸c gi¶
(sgk) - Lµ l¸ cê ®Çu cña th¬ ca c¸ch 
 m¹ng vµ kh¸ng chiÕn.
II, Ñoïc , Tìm hieåu vaên baûn
 2 . T¸c phÈm
1, Ñoïc , tìm hieåu chuù thích: Gv cuøng hs ñoïc ( yeâu caàu Chuù yù thay - S¸ng t¸c trong nhµ lao Thõa Phñ
ñoåi gioïng ñoïc . Ñoaïn ñaàu vôùi gòng vui , naùo nöùc , phaán chaán , ñoaïn - Nhan ®Ò : lµ vÕ phô cña mét c©u 
sau vôùi gioïng böïc boäi vaø caùc töø ngöï caûm thaùn ..) trän ý.
Giaûi thích töø khoù 
(?) Khi con tu huù ñöôïc vieát trong hoaøn caûnh ñaëc bieät naøo ? 
- Ñöôïc vieát trong nhaø lao thöøa phuû ( Hueá ) khi taùc giaû ñang hoaït 
ñoäng caùch maïng , môùi bò baét 3, Ñoïc , tìm hieåu chuù thích
(?) Neân hieâu nhan ñeà cuûa baøi thô ntn? Haõy vieát moät ñoaïn vaên coù sgk 
boán chöõ ñaàu laø “ Khi con tu huù” ñeå toùm taét noäi dung baøi thô ? 
- Khi con tu huù goïi baày laø khi muøa heø ñeán , ngöôøi tuø caùch maïng ( 
nhaân vaät tröõ tình ) caøng caûm thaáy ngoät ngaït trong phoøng giam chaät 
choäi , caøng theøm khaùt chaùy boûng cuoäc soáng töï do töng böøng ôû beân 
ngoaøi . Teân baøi thô ñaõ gôïi môû caûm xuùc cuûa toaøn baøi 
(?) Baøi thô naøy ñöôïc vieát theo theå thô gì ? Hình thöùc thô aáy coù dieãn 
taû caûm xuùc ntn? 
- Theå thô luïc baùt . Dieãn taû caûm xuùc tha thieát , noàng haäu cuûa taâm 
hoàn 
2, Boá cuïc: (?) Baøi thô naøy chia laøm maáy ñoaïn ? Neâu noäi dung töøng 
phaàn ? 
 Ñoaïn 1 : Caûnh muøa heø 
 Ñoaïn 2 : taâm traïng ngöôøi tuø 
(?) Haõy xaùc ñònh phöông thöùc bieåu ñaïtt chính cuûa moãi ñoaïn vaø cuûa 
toaøn baøi ? 4, Boá cuïc : 2 ñoaïn 
 +Ñoaïn 1 : Chuû yeáu laø mieâu taû 
 +Ñoaïn 2 : Bieåu caûm 
 +Toaøn baøi : keát hôïp mieâu taû vaø bieåu caûm 
 H Đ 3: 
 a, Caûnh muøa heø :Goïi hs ñoïc ñoaïn 1 II, Phân tích:
(?) Thôøi gian muøa heø ñöôïc gôïi taû baèng nhöõng aâm thanh naøo ? 1, Caûnh muøa heø 
 5 (?) Khi nhaø thô vieát : Ta nghe heø daäy beân loøng , em hieåu nhaø thô ñaõ 
ñoùn nhaän caûnh töôi ñeïp cuûa muøa heø baèng thính giaùc hay baèng söùc - Boäc loä thaúng thaén ,tröïc tieáp caûm 
maïnh cuûa taâm hoàn ? xuùc cuûa loøng mình 
 + Baèng söùc maïnh taâm hoàn , baèng taám loøng - Duøng caâu caûm thaùn lieân tieáp, 
(?) Töø ñoù coù theå hình dung traïng thaùi taâm hoàn taùc giaû ntn? duøng moät loaït ñoäng töø , caùch ngaét 
 + Noàng nhieät vôùi tình yeâu cuoäc soáng töï do nhòp ñoåi khaùc thöôøng cho thaáy 
(?) Con ngöôøi muoán ñaïp tan phoøng giam haõm khi nghe heø daäy beân traïng thaùi caêng thaúng cao ñoä ñang 
loøng coøn vì lí do gì khaùc ? dieãn ra trong taâm hoàn ngöôøi tuø 
- Caûm giaùc böïc boäi, u uaát trong nhaø giam chaät choäi thieáu sinh khí maát töï do
(?) Nhaän xeùt veà caùch dieãn ñaït lôøi thô naøy , YÙ nghóa cuûa caùch dieãn 
ñaït naøy ? 
- Boäc loä thaúng thaén ,tröïc tieáp caûm xuùc cuûa loøng mình 
- Duøng caâu caûm thaùn lieân tieáp, duøng moät loaït ñoäng töø , caùch ngaét 
nhòp ñoåi khaùc thöôøng cho thaáy traïng thaùi caêng thaúng cao ñoä ñang 
dieãn ra trong taâm hoàn ngöôøi tuø maát töï do * Sù kh¸c nhau cña tiÕng tu hó kªu:
(?) Môû ñaàu vaø keát thuùc baøi thô ñeàu coù tieáng chim tu huù keâu , nhöng - Lóc ®Çu: t©m tr¹ng hoµ hîp víi 
taâm traïng ngöôøi tuø khi nghe tieáng tu huù keâu theå hieän ôû caâu ñaàu vaø søc sèng mïa hÌ, thÓ hiÖn lßng say 
caâu cuoái khaùc nhau ntn? Vì sao ? ( HSTLN) mª cuéc sèng.
 - Lóc cuèi: t©m tr¹ng u uÊt, kh¾c 
- Tieáng chim tu huù môû ñaàu baøi thô gôïi ra böùc tranh muøa heø trong 
 kho¶i cña ng­êi bÞ mÊt tù do, bÞ 
töôûng töôïng vôùi taâm traïng naùo nöùc boàn choàn cuûa nhaø thô t¸ch rêi cuéc sèng.
- Tieáng chim tu huù ôû caâu keát gôïi caûm xuùc khaùc haún : u uaát , noân - LÝ do: t©m tr¹ng ®­îc kh¬i dËy tõ 
noùng , khaéc khoaûi – Taâm traïng cuûa keû bò cöôõng ñoaït töï do , bò taùch hai kh«ng gian hoµn toµn kh¸c 
rôøi cuoäc soáng nhau vµ tiÕng chim tu hó ®Òu lµ 
- Vì : Vì 2 taâm traïng ñöôïc khôi daäy töø hai khoâng gian hoaøn toaøn khaùc tiÕng gäi tha thiÕt cña thÕ giíi tù 
nhau : töï do vaø maát töï do do.
(?) Em caûm nhaän ñieàu maõnh lieät naøo dieãn ra trong taâm hoàn con 
ngöôøi töø nhöõng lôøi cuoái cuøng cuûa baøi thô khi con tu huù ? Theøm khaùt cao ñoä cuoäc soáng töï 
- Theøm khaùt cao ñoä cuoäc soáng töï do do .Taâm hoàn ñang chaùy leân khaùt 
- Taâm hoàn ñang chaùy leân khaùt voïng yeâu soáng , yeâu töï do voïng yeâu soáng , yeâu töï do, yêu 
 cách mạng muốn sớm trở về với 
(?) Hai ñoaïn thô , moät thieân veà taû caûnh , moät thieân veà taû tình nhöng 
 đồng bào , đồng chí . 
ñeàu laø tieáng noùi cuûa moät taâm hoàn . Em caûm nhaän ñöôïc nhöõng ñieàu 
cao ñeïp naøo töø taâm hoàn aáy ? 
- Loøng yeâu soáng , nieàm khaùt khao töï do chaùy boûng cuûa ngöôøi chieán 
só caùch maïng trong caûnh tuø ñaøy 
 III. Toång keát:
III. Toång keát (?) Theo em , nhöõng taùc duïng cuûa thô luïc baùt ñem laïi 
 1. Nghệ thuật: 
cho baøi thô naøy laø gì ? ( HSTLN) Viết theo thể thơ lục bát giàu nhạc 
- Coù öu theá dieãn taû caûm xuùc tha thieát , noàng chaùy cuûa taâm hoàn điệu , mượt mà , uyển chuyển .
- Giaøu nhaïc ñieäu - Lựa chọn lời thơ đầy ấn tượng để 
- Deã ñoïc , deã thuoäc , deã nhôù biểu lộ cảm xúc thiết tha , khi lại 
(?) Tình yeâu cuoäc soáng vaø khaùt voïng töï do laø caûm xuùc thöôøng gaëp sôi nổi mạnh mẽ . 
trong thô töø cuûa nhieàu chieán só caùch maïng . Trong voán thô cuûa mình 2. Ý nghĩa :
 7