Giáo án Ngữ văn Lớp 9 - Tuần 17

 TUẦN : 17-tiết 81 
NS:3/12/12
ND:11/12/12
 TRẢ BÀI TẬP LÀM VĂN SỐ 3
I. Mức độ cần đạt:
 1.Kiến thức: Giúp HS
- Ôn tập, củng cố, hệ thống hoá kiến thức về văn bản tự sự.
- Chỉ ra những ưu điểm, nhược điểm trong việc viết văn tự sự kết hợp với miêu tả nội tâm nghị luận.
 2. Kĩ năng: Tìm hiểu đề, tìm ý và lập dàn ý, xây dựng một văn bản hoàn chỉnh.
 3. Thái độ: Có tinh thần yêu nước,ghi nhớ công ơn của những người đi trước... khi làm đề văn này.
 II.Chuẩn bị: 1. Giao viên: giáo án,bài kt đã chấm.
 2.Học sinh: Soạn dàn ý và nhớ lại những khuyết điểm mà mình chưa làm được trong bài làm
III/ Tiến trình lên lớp 
1.Ổn định: Kiểm tra sĩ số.
2. Kiểm tra bài cũ: Không kiểm tra
3. Bài mới:
HĐ 1:GV gọi học sinh đọc lại đề ->chép đề lên bảng
 Tưởng tượng mình gặp gỡ và trò chuyện với người lính lái xe trong tác phẩm “Bài thơ về tiểu đội xe 
không kính” của Phạm Tiến Duật.
 Em hãy kể lại cuộc gặp gỡ và trò chuyện đó.
 HĐ 2:GV hướng dẫn hs xây dựng đáp án &biểu điểm
 Đáp án& biểu điểm
1.Mở bài:-Giới thiệu tình huống gặp gỡ:thời gian,không gian,địa điểm,các nhân vật(1đ)
2..Thân bài:Kể diễn biến cuộc gặp gỡ(6đ)
 -ý 1: (2đ) Khắc hoạ hình ảnh người lính lái xe sau nhiều năm khi chiến tranh kết thúc
 +Giọng nói vẫn khoẻ,tiếng cười sảng khoái
 +Khuôn mặt thể hiện vẻ già dặn,từng trải nhưng vẫn có nét hóm hỉnh,yêu đời
 +Trang phục:Với bộ quân phục mới.trang trọng,oai nghiêm,...
 -ý 2: (2đ)Cuộc trò chuyện với ng chiến sỹ
 +Người lớnh kể về cuộc sống chiến đấu in nhiều năm đánh Mĩ gian khổ,ỏc liệt.
 ->Vậy mà trên những tuyến đường các đoàn xe vận tải vẫn ngày đem nối đuôi 
nhau ra tiền tuyến...Những chiếc xe đó ntn (hình dáng..)
 (Kể bám sát vào Văn bản)
 -Nhờ có những chiến sĩ lái xe, những cô thanh niên xung phong mà chúng ta có cuộc 
sống tốt đẹp như hôm nay
=>T ừ đó bày tỏ những suy nghĩ :(2đ) -về chiến tranh “Tàn phá cuộc sống,bất chấp quyền 
được sống hoà bình của con người”
 -Về quá khứ hoà hùng của cha anh là trang sử vàng chói lọi đã đi vào thơ ca
 -Trách nhiệm của chỳng ta :giữ gìn hoà bình....
3.Kết luận:-Cuộc chia tay để lại ấn tượng trong lòng nhân vật tôi về ng lính và ước mơ của 
nhõn vật tôi.(1đ)
 *Hình thức:(2 đ)-Viết đúng thể loại
 -Bố cục rõ ràng
 -Không viết sai lỗi chính tả
HĐ 3:Nhận xét bài làm của hs
 *Ưu điểm:-Đa số HS biết trình bày bố cục của bài văn.
 -Biết tưởng tượng ra cuộc gặp gỡ với người lính lái xe.
 -Một số hs biết trình bày đoạn văn.
 *Khuyết điểm:- HS còn sai lỗi chính tả nhiều
 -Một số em chưa biết cách trình bày bài văn.
 -Vụng về trong cách viết,ý nghèo nàn.
 -Chưa biết trình bày đoạn,không chấm câu.
 124 (3)Phương châm quan hệ:Khi giao tiếp cần nói đúng vào đề tài giao tiếp,tránh nói lạc đề. 
 (4)Phương châm cách thức:Khi giao tiếp cầnchú ý nói năng ngắn gọn,rành mạch,tránh cách 
 nói mơ hồ.
 (5)Phương châm lịch sự:Khi giao tiếp cần tế nhị và tôn trọng người khác.
 Câu 2: (1đ)Việc tuân thủ các phương châm hội thoại có thể bắt nguồn từ những nguyên nhân 
 sau:
 -Người nói vô ý vụng về,thiếu văn hóa giao tiếp;
 -Người nói phải ưu tiên cho một phương châm hội thoại hoặc một yêu cầu khác quan trọng 
 hơn;
 -Người nói muốn gây một sự chú ý,để người nghê hiểu câu nói theo một hàm ý nào đó.
 Câu 3: (2đ)Có hai cách dẫn lời nòi hay ý nghĩ của một người,một nhân vật:
 -Dẫn trực tiếp,tức là nhắc lại nguyên văn lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật;lời dẫn 
 trực tiếp được đặt trong dấu ngoặc kép.(ví dụ)
 -Dẫn gián tiếp,tức là thuật lại lời hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật,có điều chỉnh cho thích 
 hợ;lời dẫn gián tiếp không đặt trong dấu ngoặc kép. (ví dụ)
 Câu 4:(2đ) - Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm là những hình thức quan trọng để thể 
 hiện nhân vật trong văn bản tự sự.
 - Đối thoại là hình thức đối đáp, trò truyện giữa người hay nhiều người.Trong văn bản tự 
 sự, đối thoại được thể hiện bằng các gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp ( mỗi lượt lời là 
 một gạch đầu dòng).
 - Độc thoại là lời của người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng 
 tượng. Trong văn bản tự sự, khi người độc thoại nói thành lời thì phía trước câu nói có gạch 
 đầu dòng; còn khi không thành lời thì không có gạch đầu dòng. Trường hợp sau gọi là độc 
 thoại nội tâm. 
 Câu 5:(2đ)HS viết đúng đoạn văn tùy vào lỗi sai gv chấm điểm
 HĐ 3:GV nhận xét bài làm của hs
 *Ưu điểm:-Đa số hs đã học bài ở nhà.
 -Biết trình bày,lấy ví dụ đúng
 -Một số em cũng đã biết viết đoạn văn.
 *Khuyết điểm:-Sai lỗi chính tả.
 -Một số em trình bày bẩn,không học bài ở nhà.
 -Viết đoạn văn còn yếu.
 HĐ 4:GV trả bài cho HS Kt lại bài làm của mình & ghi điểm.
 HĐ 5: THỐNG KÊ ĐIỂM:
 Điểm 0-1-2 3-4 Dưới TB 5-6 7-8 9-10 Trên 
 TB
Lớp
 SL % SL % SL % % % SL % SL %
 SL SL
 9A1
 9A2
 Tổng 
 cộng
 126 sách, trồng hoa, nuôi gà...Anh mời mọi người uống trà, chân tình ngắt hoa tặng cô gái 
 giới thiệu các máy móc và công việc của anh rất nhiệt tình . Khi ông hoạ sĩ có ý vẽ bức 
 chân dung anh, thì anh nhẹ nhàng từ chối và giới thiệu những người khác theo anh là 
 xứng đáng hơn mình.
 Trong khoảng thời gian rất ngắn ngủi họ để lại trong nhau thật nhiều ấn tượng đẹp 
 đẽ, đặc biệt là anh thanh niên đã giúp ông hoạ sĩ hoàn thành bức chân dung vĩ đại của 
 một đời săn tìm và lưu giữ cái đẹp; cô kĩ sư thì quyết đoán hơn trong việc lựa chọn con 
 đường và lí tưởng của mình sau khi gặp anh thanh niên.
 Câu 4:( 3đ)HS tự viết 
 - Lần đầu tiên gặp con: Thuyền chưa cập bến ông Sáu đã nhảy thót lên bờ, vừa gọi 
 vừa dang tay đón con.
 - Những ngày gần con: Ông Sáu quan tâm chờ đợi con gái gọi mình là cha. Suốt cả 
 mấy ngày ông không dám đi đâu.
 - Những ngày xa con: Ông ân hận day dứt vì hiểu nhầm con, đánh con. Tìm cách để 
 thực hiện lời hứa đối với con.Chi tiết gây xúc động mạnh trong lòng người đọc, để lại 
 niềm day dứt mãi không nguôi. Bởi tình phụ tử trong hoàn cảnh chiến tranh.
 - Câu chuyện cho ta thêm hiểu những mất mát to lớn vì chiến tranh
 - Chú ý diễn đạt mạch lạc, lô gic không sai lỗi chính tả và ngữ pháp.
 HĐ 3:GV nhận xét bài làm của hs
 *Ưu điểm:-Đa số hs đã học bài ở nhà.
 -Biết trình bày,biết tóm tắt
 -Một số em cũng đã biết viết đoạn văn.
 *Khuyết điểm:-Sai lỗi chính tả.
 -Một số em trình bày bẩn,không học bài ở nhà.
 -Viết đoạn văn còn yếu.
 HĐ 4:GV trả bài cho HS Kt lại bài làm của mình & ghi điểm.
 HĐ 5: THỐNG KÊ ĐIỂM:
 Điểm 0-1-2 3-4 Trên TB 5-6 7-8 9-10 Dưới 
 TB
Lớp S
 % SL % SL % % % SL % SL %
 L SL SL
 9A1
 9A2
 Tổng 
 cộng
 4.Củng cố:Nhắc lại nội dung và rút kinh nghiệm cho bài làm sau.
 5.Dặn dò:về nhà học bài chuẩn bị kiểm tra HKI,ôn tập TLV.
 *RÚT KINH NGHIỆM:
 .............................................................................................................................................
 .............................................................................................................................................
 .............................................................................................................................................
 128 chứng minh , ca ngợi ,phê phán ,tố cáo ,ước mơ ,gây cười ,giáo dục 
 ..
 Câu 4 :
 a/ văn bản tự sự lớp 9 có hai nội dung : 
 văn bản tự sự lớp 9 - Tự sự kết hợp yếu tố miêu tả nội tâm ,kết hợp nghị luận .
có hai nội dung gì? - Đối thoại ,độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự 
 ,người kể chuyện và vai trò của người kể trong văn bản tự sự .
 b /- Vai trò ,vị trí tác dụng của các yếu tố miêu tả nội tâm ,trong 
 Vai trò ,vị trí tác văn tự sự : là miêu tả những suy nghĩ ,tình cảm và diễn biến tâm 
dụng của các yếu tố trạng của nhân vật .. có vai trò quan trọng trong việc xây dựng 
miêu tả nội tâm ,trong nhân vật ,làm cho nhân vật bộc lộ chiều sâu tư tưởng .
văn tự sự ? -Vai trò ,vị trí tác dụng của yếu tố nghị luận trong văn tự sự : 
 nghị luận thường xuất hiện dưới dạng các cuộc đối thoại ,độc thoại : 
 ở đó nhân vật nêu ra những lí lẽ và dẫn chứng nhằm thuyết phục 
 người đọc về một vấn đề hoặc nêu lên một ý kiến ( quan điểm, tư 
 tưởng ) nào đó ,làm cho câu chuyện thêm phần triết lí , gợi ra 
 những suy nghĩ cho người đọc .
 Ví dụ 1: đoạn văn tự sự có yếu tố miêu tả nội tâm : trích truyện ngắn 
 “ Làng” Kim Lân .
 Ví dụ 2 : đoạn văn có yếu tố nghị luận : lời đại phá quân thanh của 
 Quang Trung ( trích Hoàng Lê nhất thống chí hồi 14).
 Câu 6 :Tìm hai đoạn văn có ngôi kể khác nhau ,phân tích tác dụng 
 của ngôi kể :
 -Kể theo ngôi thứ nhất chỉ kể những gì mình thấy ,nghe ,biết , dể 
 dàng miêu tả tâm trạng ,cảm xúc của mình trước một con người ,một 
 sự việc ,( người kể tham gia vào câu chuyện ) . . .
 -Kể theo ngôi thứ ba : người kể có mặt khắp nơi ,biết được mọi việc 
 ,tâm tư ,tình cảm ,tâm trạng của nhân vật ( người kể không tham gia 
 vào câu chuyện )
 Câu 7.So sánh văn bản tự sự trong chương trình văn 6 và các 
 lớp 8 ,9:
So sánh văn bản tự sự -Lớp 6 tự sự được học như một phương thức biểu đạt riêng . 
trong chương trình độc lập.
văn 6 và các lớp 8 ,9? - lớp 8 học thêm các nội dung : tự sự kết hợp miêu tả (ngoại 
 hình ,hành động của nhân vật ) biểu cảm .
 - Lớp 9 : học thêm các nội dung : Tự sự kết hợp thêm nghị luận 
 ,miêu tả (nội tâm nhân vật ) người kể và việc chuyển đổi ngôi kể .
 , miêu tả nội tâm, lập luận, người kể chuyện, vai trò của người kể, 
 Câu 8.Giải thích thêm về văn tự sự:
 -Một văn bản có đủ các yếu tố miêu tả, biểu cảm, nghị luận mà 
Giải thích thêm về vẫn gọi đó là văn bản tự sự vì các yếu tố đó chỉ là những yếu tố bổ 
văn tự sự? trợ làm nổi bật phương thức chính là phương thức tự sự. Khi gọi tên 
 một văn bản, người ta căn cứ vào phương thức biểu đạt chính của 
 văn bản đó.
 -Trong thức tế khó có một văn bản nào chỉ vận dụng một 
 phương thức biểu đạt duy nhất. 
 Câu 9 :khả năng kết hợp của các kiểu văn bản :
khả năng kết hợp của 1/ Tự sự : + miêu tả ,nghị luận ,biểu cảm ,thuyết 
các kiểu văn bản? minh ,
 2/ Miêu tả : + tự sự ,biểu cảm ,thuyết minh .
 130 2. Kiểm tra bài cũ: Cảnh vật quê hương trong con mắt người trở về sau hai mươi năm đã hiện ra như 
thế nào?Con người đã thay đổi như thế nào?
3. Bài mới:
 HĐ CỦA GV- HS GHI BẢNG
* HĐ1: Tìm hiểu chung I. Tìm hiểu chung văn bản.
 Trình bày những hiểu biết của em về tác giả Mac- Xim 1. Tác giả(sgk)
Go-rơ-ki và tác phẩm? 2. Tác phẩm(sgk)
 3.Đọc, giải thích từ khó
* HĐ 2: Tìm hiểu phần 2 của truyện II Tìm hiểu chi tiết văn bản.
- Theo dõi phần 2 của văn bản, cho biết: 1. Những đứa trẻ gặp nhau
 - Hình ảnh viên đại tá xuất hiện trước mặt bọn trẻ thể hiện 2. Những đứa trẻ bị cấm đoán.
qua chi tiết nào? Hình ảnh ấy gợi cho em liên tưởng tới * Hình ảnh viên đại tá.
nhân vật nào trong truyện cổ tích? Xuất hiện trước mặt bọn trẻ: Quát, doạ 
- Ông ta đã làm gì với bọn trẻ? Thể hiện thái độ gì? nạt và cấm không cho các con chơi với 
-Khi người cha ấy xuất hiện thì bọn trẻ con tỏ thái độ gì? A-li-ô-sa -> một người hách dịch và 
 thô lỗ
- Theo em, A-li-ô-sa sợ đến phát khóc vì lí do nào sau đây: * Hình ảnh bọn trẻ:
-Vì sẽ bị ông ta đánh cho một trận, hoặc bị mách ông ngoại. - Ba đứa con nhà lão đại tá ngoan 
-Vì cảm thấy lẻ loi, cô độc. ngoãn, cam chịu thật đáng thương
-Vì ông già này là kẻ lạnh lùng không có tình thương con 
trẻ.
-Vì ông ta là một người lớn thô bạo.
- Sự việc này khiến cho em có cảm xúc gì? Nếu em cũng 
là bạn bọn trẻ, em sẽ làm gì?
* HĐ 3: HD tìm hiểu phần 3 của truyện 3.Bọn trẻ lại gặp nhau
- Cách tiếp tục chơi của bọn trẻ diễn ra như thế nào? Nhận 
xét của em về việc này?
- Bọn trẻ đã kể cho A-li-ô-sa nghe về điều gì? Em có suy 
nghĩ gì về cuộc sống của bọn trẻ từ chi tiết này? =>Tình bạn là sự đồng cảm chia sẻ, 
-A-li-ô-sa tiếp tục kể chuyện cổ tích và cảm thấy như thế nâng đỡ->Tình bạn cao cả, chân thành, 
nào có suy nghĩ gì trước cảnh ngộ của các bạn mình? Thể sâu sắc.
hiện một tình bạn của A-li-ô-sa như thế nào?
* HĐ 4: HD tổng kết: III.Tổng kết
- Nhận xét về nghệ tự sự trong đoạn này? * Ghi nhớ: SGK
- Từ đoạn trích trên đã giúp em hiểu gì về cuộc sống của 
bọn trẻ;tình bạn của chúng ;về người bạn có tên là A-li-sa ?
- Tình bạn của A-li-ô-sa đã giúp em hiểu gì về tấm lòng của 
nhà văn đối với những con người cô độc, đau khổ?
- Gọi HS đọc to ghi nhớ SGK tr 234
* HĐ 5: HD Luyện tập: IV. Luyện tập.
 -Viết văn bản ngắn kể về tình bạn của 
 mình.
4.Củng cố: Ghi nhớ SGK
5. H Dẫn tự học Đọc và nhớ một số chi tiết thể hện kí ức bền vững của nhân vật ''tôi'' về tình bạn tuổi 
thơ
- Chuẩn bị bài: Tập làm thơ tám chữ
V. Rút kinh nghiệm:.
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
 132