Giáo án ôn tập Ngữ văn 9 - Văn bản Mùa xuân nho nhỏ - Năm học 2020-2021

 NỘI DUNG BÀI MỚI MÔN NGỮ VĂN 9
 (Ngày giao 3/2/2021)
 Văn bản “Mùa xuân nho nhỏ” (SGK/ 55)
I.TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả:
- Thanh Hải (1930- 1980), tên khai sinh Phạm Bá Ngoãn, quê ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa 
Thiên- Huế. 
- Ông là một trong những cây bút có công xây dựng nền văn học cách mạng ở miền Nam từ 
những ngày đầu.
2. Tác phẩm:
Bài thơ được sáng tác vào tháng 11/ 1980, khi nhà thơ đang nằm trên giường bệnh- không bao 
lâu trước khi qua đời. => Bài thơ như một lời tâm niệm chân thành, một lời gửi gắm tha thiết 
của nhà thơ để lại cho đời.
-Thể thơ: 5 chữ (gần gũi với dân ca Huế)
3.Mạch cảm xúc của bài thơ:
Mạch cảm xúc của bài thơ là từ xúc cảm trước mùa xuân của thiên nhiên, đất nước, đến mùa 
xuân của mỗi con người trong mùa xuân lớn của đất nước, thể hiện khát vọng được dâng hiến 
“mùa xuân nho nhỏ” của mình vào “mùa xuân lớn” của cuộc đời chung.
II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN
 1. Vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên (Khổ thơ đầu):
- “Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời.” 
→ Hình ảnh mùa xuân:
+ “dòng sông xanh”
+ “bông hoa tím biếc”
+ tiếng chim chiền chiện hót vang
→ Sử dụng nhiều tính từ chỉ màu sắc, hình ảnh đẹp, tiêu biểu của thiên nhiên xứ Huế.
→ Không gian cao rộng, màu sắc tươi thắm của mùa xuân và âm thanh vang vọng tươi vui.
=> Vẻ đẹp trong trẻo, đầy sức sống của thiên nhiên đất trời mùa xuân.
- “Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng” 
Có hai cách hiểu:
+ “từng giọt”: giọt mưa xuân long lanh trong ánh sáng của trời xuân
+ (hiểu hai câu này gắn với hai câu thơ trước) nhà thơ đưa tay hứng từng giọt âm thanh tiếng 
chim => Chuyển đổi cảm giác : tiếng chim là âm thanh chuyển thành từng giọt, từng giọt ấy 
lại long lanh trong ánh sáng mx, có thể cảm nhận bằng cả xúc giác. (“Tôi đưa tay tôi hứng”)
=>Thể hiện niềm say sưa, ngây ngất của nhà thơ trước vẻ đẹp của thiên nhiên, đất trời lúc 
vào xuân. Bài thơ thể hiện những rung cảm tinh tế của nhà thơ trước vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên, 
đất nước và khát vọng được cống hiến cho đất nước, cho cuộc đời.
 Tiếng Việt: “Các thành phần biệt lập” (SGK/18)
I. Thành phần tình thái :
1. Ví dụ:
* Nhận xét
a) “Chắc”, “có lẽ”: Nhận định của người nói đối với sự việc được nói trong câu.
+ “Chắc”: Thể hiện độ tin cậy cao.
+ “Có lẽ”: Thể hiện độ tin cậy thấp hơn.
b) Nếu không có những từ ngữ in đậm thì sự việc nói trong câu vẫn không có gì thay đổi.
2. Kết luận: Ghi nhớ 1 (sgk/18)
II. Thành phần cảm thán:
1. Ví dụ:
a) Các từ ngữ "ồ”, trời ơi” ở đây không chỉ sự vật hay sự việc.
 b) Chúng ta hiểu được tại sao người nói kêu “ồ”, trời ơi“ là nhờ phần câu tiếp theo sau 
những tiếng này.
c) “ồ” ,trời ơi” không dùng để gọi ai cả chỉ giúp người nói giãi bày nỗi lòng của mình.
2. Kết luận: Ghi nhớ 2: (sgk/18)
III.Luyện tập:
1 Bài tập 1 SGK /19
- Các thành phần biệt lập tình thái "có lẽ”, “hình như”, “chả nhẽ”,
- Cảm thán "chao ôi..”
2. Bài tập 2
- Dường như (Văn viết: hình như, có vẻ như)
- Có lẽ
- Chắc là
- Chắc hẳn
- Chắc chắn a. b. c -> Từ ngữ phía trước.
d -> Từ ngữ trước và sau
 BÀI TẬP MÔN NGỮ VĂN 9 (Ngày giao 3/2/2021)
Yêu cầu 1: Đọc kĩ văn bản “Mùa xuân nho nhỏ” (SGK/ 55), trả lời các câu hỏi sau:
Câu 1: Nêu hoàn cảnh sáng tác của bài thơ. Bài thơ thể hiện điều gì?
Câu 2: Chia bố cục cho bài thơ, nêu nội dung chính của từng phần.
Câu 3: Đọc khổ thơ đầu và cho biết: 
 a) Bức tranh mùa xuân của thiên nhiên được miêu tả qua những hình ảnh, màu sắc và âm 
 thanh như thế nào? 
 b) Nhận xét về bức tranh ấy.
 c) Cảm xúc của tác giả trước mùa xuân
Câu 4: Đọc khổ thơ 2 và cho biết: Mùa xuân của đất nước đọng lại trong những hình ảnh 
nào? Từ đó, em thấy đó là một mùa xuân ra sao?
Câu 5: Đọc khổ thơ 3 và cho biết: Đoạn thơ đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật nào? 
Từ đó, em thấy suy ngẫm của tác giả về đất nước như thế nào? 
Câu 6: Qua khổ thơ 4,5, em thấy nhà thơ có ước nguyện gì trước cảnh đất trời vào xuân. 
Ước nguyện đó thể hiện tâm nguyện gì của tác giả?
Yêu cầu 2: Đọc bài “Các thành phần biệt lập” (SGK/18) và trả lời câu hỏi sau:
Câu 1: Thành phần tình thái thể hiện điều gì? Tìm những từ ngữ là thành phần tình thái.
Câu 2: Thành phần cảm thán có chức năng như thế nào? Liệt kê một số từ ngữ là thành phần 
cảm thán.
Câu 3: Vì sao các thành phần tình thái, cảm thán là thành phần biệt lập?
Câu 4: Tìm thành phần tình thái, cảm thán trong những câu sau đây:
 a) Nhưng còn cái này nữa mà ông sợ, có lẽ còn ghê rợn hơn những tiếng kia nhiều.
 b) Chao ôi, bắt gặp một người như anh ta là một cơ hội hãn hữu cho sáng tác; nhưng 
 hoàn thành được sáng tác còn là một chặng đường dài.
 c) Trong giờ phút cuối cùng, không còn đủ sức trăng trối lại điều gì, hình như chỉ có tình 
 cha con là không thể chết được, anh đưa tay vào túi móc cây lược đưa cho tôi và nhìn 
 tôi một hồi lâu.
 d) Ông lão bỗng ngừng lại, ngờ ngợ như lời mình không được đúng lắm. Chả nhẽ cái 
 bọn ở làng lại đốn đến thế được.
 ___________HẾT______________