Ôn tập môn Ngữ văn Khối 6 - Tuần 23

 Tuần 23
Tiết 85
Phần văn bản
VƯỢT THÁC
 (Trích Quê Nội ) 
 - Võ Quảng-
I. Đọc - hiểu chú thích: 
 1. Tác giả - tác phẩm:
a. Tác giả:
 Võ Quảng sinh năm 1920 quê ở tỉnh Quảng Nam, là nhà văn chuyên viết cho 
thiếu nhi.
b. Tác phẩm: 
Quê Nội sáng tác vào năm 1974, đoạn trích Vượt thác ở chương XI của tác 
phẩm.
 2. Đọc – từ khó: (sgk)
 3. Bố cục: 3 phần 
Phần 1: Từ đầu đến Vượt nhiều thác nước: Cảnh dòng sông và hai bên bờ trước 
khi thuyền vượt thác.
Phần 2: tiếp đến Thác cổ cò: Cuộc vượt thác của Dượng Hương Thư.
Phần 3: Còn lại: Cảnh dòng sông và hai bên bờ sau khi thuyền vượt thác.
II. Đọc - hiểu văn bản.
1. Cảnh thiên nhiên:
* Cảnh dòng sông:
- Hình ảnh con thuyền:
 + Cánh buồm nhỏ căng phồng
 + Rẽ sóng lướt bon bon
 + xuôi chầm chậm.
- Những thuyền chất đầy cau tươi, dây mây , dầu rái,
→ Con thuyền là sự sống của dòng sông.
* Cảnh hai bên bờ.
- Bãi dâu trải ra bạt ngàn.
- Những chòm cổ thụ đứng trầm ngâm lặng nhìn xuống nước
- Những núi cao sừng sững
- Những cây to mọc giữa những bụi lúp xúp nom xa như những cụ già vung tay 
hô đám con cháu tiến về phía trước
→ Dùng từ láy gợi hình và phép so sánh, nhân hoá.
- Lúc đầu thì êm đềm, hiền hoà thơ mộng, quang cảnh rộng rãi, trù phú.
- Đoạn cuối thì có nhiều thác dữ
cảnh vật um tùm, đồng ruộng mở ra
 → Phong phú, đa dạng, giàu sức sống vừa tươi đẹp, vừa nguyên sơ và cổ kính
2. Cuộc vượt thác của Dượng Hương Thư: b - Từ so sánh là vế A ngang bằng vế B: SS ngang bằng -> A là B SS ngang 
bằng.
3. Tìm thêm một số ví dụ:
SS ngang bằng:
 Gió thổi là chổi trời
 (Tục ngữ)
SS không ngang bằng:
 Thà rằng ăn bát cơm rau
Còn hơn thịt cá nói nhau nặng lời
 (Ca dao)
 4. Kết luận:
Có hai kiểu so sánh:
- So sánh ngang bằng
- So sánh không ngang bằng
II. Tác dụng của so sánh:
 1. Ví dụ: (SGK - Tr 42)
 - Các câu văn có dùng phép so sánh:
 + Có chiếc lá tựa mũi tên nhọn...
 + Có chiếc lá như con chim...
 + Có chiếc lá như thầm bảo rằng...
 + Có chiếc lá như sợ hãi...
 - Sự vật được so sánh trong hoàn cảnh:
 + Sự vật được đem ra so sánh là những chiếc lá.
 + Chiếc lá được so sánh trong hoàn cảnh đã rụng.
 2. Tác dụng của phép so sánh
- Đối với việc miêu tả sự vật, sự việc: tạo ra những hình ảnh cụ thể, sinh động, 
giúp người đọc, người nghe dễ hình dung sự về sự vật, sự việc được miêu tả.
- Đối với việc thể hiện tư tưởng, tình cảm của người viết: tạo ra lối nói hàm xúc, 
giúp người , người nghe dễ nắm bắt tư tưởng của người viết
3. Kết luận:
So sánh vừa có tác dụng gợi hình, giúp cho việc miêu tả sự vật, sự việc được cụ 
thể, sinh động; vừa có tác dụng biểu hiện tư tưởng, tình cảm sâu sắc
III. Luyện tập:
Bài 1: a. Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè
 Kiểu so sánh: So sánh ngang bằng - Là
 b. Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm.
 Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi.
 Kiểu so sánh: So sánh không ngang bằng - Chưa bằng
 c. Anh đội viên mơ màng
 Như nằm trong giấc mộng
 Bóng Bác cao lồng lộng
 Ấm hơn ngọn lửa hồng
 Kiểu so sánh: So sánh ngang bằng - Như