SKKN Những biện pháp giúp học sinh học tốt chuẩn mực đạo đức và pháp luật ở môn giáo dục công dân cấp trung học cơ sở

 Những biện pháp giúp hoc sinh học tốt chuẩn mực đạo đức và pháp luật ở môn giáo dục công dân cấp THCS 
 I. PHẦN MỞ ĐẦU:
 1. Lý do chọn đề tài:
 “Pháp luật là đạo đức biểu hiện ra bên ngoài, đạo đức là pháp luật ẩn giấu bên trong”.
 ABRAHAM LINCOLN
 "Hiền dữ đâu phải do tính sẵn, phần nhiều do giáo dục mà nên".
 HỒ CHÍ MINH
 Hiện nay mọi người đang sống và làm việc theo Hiến pháp và Pháp luật. Vậy 
để xây dựng một xã hội có nề nếp kỉ cương, thì mỗi công dân cần phải sống có đạo 
đức và làm việc, học tập tuân theo pháp luật là rất cần thiết. Ngược lại nếu sống 
không có đạo đức, không chấp hành tốt pháp luật, hoặc thực hiện không nghiêm 
túc thì các hoạt động xã hội sẽ rối loạn và mỗi người không thể sống yên vui, 
quyền làm chủ của công dân không thể thực hiện được.
 Tình hình vi phạm đạo đức, pháp luật của một số bộ phận thanh thiếu niên hiện 
nay ít nhiều cũng làm ảnh hưởng đến việc học tập lao động... của học sinh nói 
chung và học sinh trung học cơ sở nói riêng. Vì vậy, việc giáo dục đạo đức, tuyên 
truyền pháp luật cho học sinh trở thành một yêu cầu cần thiết để hình thành cho 
các em những chuẩn mực đạo đức, kiến thức pháp luật, kĩ năng sống để vận dụng 
pháp luật vào cuộc sống, việc làm cụ thể hằng ngày, biết phân biệt cái đúng sai, 
biết đấu tranh phê phán những điều trái với đạo đức và những việc làm vi phạm 
pháp luật.
 Tạo cho học sinh nhân cách, sự thống nhất giữa nhận thức và hành động, đặc 
biệt là thói quen, niềm tin sống làm việc theo những chuẩn mực đạo đức và pháp 
luật trong cuộc sống thực tế hiện nay.
 Do yêu cầu đòi hỏi của cuộc sống, xã hội với yêu cầu đặc trưng của bộ môn 
Gi¸o dôc c«ng d©n trong trường trung học cơ sở. §ể đáp ứng yêu cầu đổi mới về 
nội dung phương pháp dạy và học. Chính vì vậy tôi đã chọn đề tài: "Những biện 
pháp giúp học sinh học tốt chuẩn mực đạo đức và pháp luật ở môn giáo dục 
công dân cấp trung học cơ sở ".
 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài.
 Qua đề tài này giúp cho học sinh học học tốt và thực đúng quy định về các 
chuẩn mực đạo đức và quy định của pháp luật đề ra để các em áp dụng vào sống 
 Người thực hiện: Nguyễn Thị Hà – Trường THCS Lương Thế Vinh 1 Những biện pháp giúp hoc sinh học tốt chuẩn mực đạo đức và pháp luật ở môn giáo dục công dân cấp THCS 
 1. Cơ sở lý luận:
 Đạo đức là những quy định, những chuẩn mực xã hội, thể hiện trong ứng xử 
với bản thân, với mọi người trong đời sống xã hội. Còn nhà nước ban hành Hiến 
pháp, Pháp luật và đặt ra những qui định pháp luật trên tất cả các lĩnh vực đời 
sống: Chính trị, Kinh tế, văn hoá, xã hội..., để quản lý Nhà nước và xã hội. Trong 
thời kỳ đổi mới của đất nước mỗi người công dân phải sống đạo đức và làm việc 
theo hiến pháp và pháp luật đó là yêu cầu không thể thiếu được để đảm bảo tự do 
dân chủ, đảm bảo lợi ích chung của xã hội và lợi ích của mỗi người.
 Vì vậy, việc giáo dục đạo đức và pháp luật cho học sinh ngay từ khi còn ngồi 
học trên ghế nhà trường cũng là yêu cầu đòi hỏi cần thiết để giúp các em học tốt 
các chuẩn mực đạo đức và pháp luật ở bộ môn giáo dục công dân, để sau này trở 
thành người công dân tốt góp phần xây dựng đất nước phồn vinh - hạnh phúc.
 Bản thân được giảng dạy bộ môn Giáo dục công dân nhiều năm ở trường Trung 
học cơ sở.
 Tìm hiểu về nội dung cấu trúc chương trình, phương pháp dạy học bộ môn.
 Tìm hiểu tâm lý, nhận thức việc học tập của bộ môn Giáo dục công dân của học 
sinh, sự quan tâm của phụ huynh đối với môn học, dựa vào phân phối chương trình 
của từng khối lớp ở bộ môn tìm ra những điểm giống, khác nhau để có định hướng 
khi dạy học.
 Do yêu cầu đổi mới của bộ môn Giáo dục công dân hiện nay và yêu cầu đòi hỏi 
của thực tế xã hội để đáp ứng cho việc giáo dục học sinh phát triển toàn diện. Giáo 
dục, ngăn ngừa những tiêu cực, những vi phạm đạo đức và pháp luật từ việc làm 
tiêu cực, nhỏ bé diễn ra ở lớp, ở nhà trường ở ngoài xã hội.
 2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu:
 Trước thực trạng vi phạm đạo đức và pháp luật hiện nay của học sinh trong 
các trường trung học cơ sở hiện nay có chiều hướng tăng, việc giáo dục tuyên 
truyền đạo đức và pháp luật cho các em học sinh là đòi hỏi cấp bách của toàn xã 
hội để xây dựng hoàn thiện những giá trị chuẩn mực cơ bản của con người Việt 
Nam thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, phát triển nền kinh tế tri thức. 
 Qua khảo sát thăm dò bằng phiếu với 400 học sinh kết quả sau:
 Cần thiết Lưỡng lự Không cần 
 Người thực hiện: Nguyễn Thị Hà – Trường THCS Lương Thế Vinh 3 Những biện pháp giúp hoc sinh học tốt chuẩn mực đạo đức và pháp luật ở môn giáo dục công dân cấp THCS 
 Trong phạm vi nghiên cứu của đề tài về giúp học sinh học tốt chuẩn mực đạo 
đức và pháp luật đã giúp cho giáo viên xác định đúng tầm quan trọng của công tác 
tuyên truyền giáo dục đạo đức và pháp luật cho học sinh ở nhà trường để có kế 
hoạch hoàn chỉnh, có sự quan tâm đúng mực trong việc giáo dục học sinh, từ đó 
giúp cho tập thể sư phạm của nhà trường thấy được nhiệm vụ quan trọng này để 
ngoài việc dạy chữ cho tốt còn phải lưu tâm, hết lòng giáo dục các em phát triển 
toàn diện cả tài lẫn đức và trở thành người công dân thực hiện tốt các quy định của 
pháp luật.
 a. Những tác hại của thực trạng trên:
 Thông tin, sự kiện về giáo dục đạo đức vá tuyên truyền về pháp luật cập nhật 
hằng ngày liên quan đến bài học học sinh không nắm, hoặc nắm không kịp thời với 
tình hình thực tế địa phương, đất nước.
 Kĩ năng vận dụng và thực hành của học sinh chưa tốt dẫn đến tình hình vi phạm 
đạo đức và pháp luật xảy ra hằng ngày.
 Ví dụ 1: Một số học sinh sống buông thả, thiếu tôn trọng bạn bè, thầy cô cũng 
như trong gia đình: Nói dối cha mẹ, văng tục chữi thề; trốn học...
 Ví dụ 2: Khi tham gia giao thông chưa đúng pháp luật, còn đi hàng 3, 4 trở lên, 
vượt đèn đỏ, đi ngược chiều... hoặc bảo vệ tài sản nhà nước chưa tốt, đánh nhau, 
dùng lời nói thô tục xúc phạm người khác hay sa và các tệ nạn xã hội ...
 Một số học sinh chưa ham thích học bộ môn Giáo dục công dân, ít đầu tư tìm 
hiểu, nghiên cứu tài liệu có liên quan đến các chuẩn mực đạo đức và pháp luật nên 
kết quả học tập bộ môn còn thấp.
 Học sinh chưa có tinh thần tự giác học tập bộ môn, thường bị động trong việc 
chuẩn bị bài học, thực hành tìm hiểu thực tế.
 b. Các giải pháp đã áp dụng:
 Với những thực trạng, tác hại nêu trên trong quá trình giảng dạy tôi và các giáo 
viên dạy bộ môn Giáo dục công dân đã áp dụng những giải pháp như sau:
 + Trong quá trình dạy đạo đức và pháp luật còn nặng phần lý thuyết.
 + Sự kết hợp của bản thân và các giáo viên dạy môn giáo dục công dân với các 
đoàn thể còn ít.
 Người thực hiện: Nguyễn Thị Hà – Trường THCS Lương Thế Vinh 5 Những biện pháp giúp hoc sinh học tốt chuẩn mực đạo đức và pháp luật ở môn giáo dục công dân cấp THCS 
 Chủ đề Quan hệ bản thân qua các bài: Trung thực; Tự trọng; Tự lập; Tự chủ.
 Chủ đề Quan hệ với người khác: Lễ độ; Sống chan hòa với mọi người; Yêu 
thương con người; Tôn sư trọng đạo; Tôn trọng lẽ phải; Tôn trọng người khác; 
Pháp luật và kỉ luật.
 Chủ đề quan hệ với cộng đồng , đất nước con người: Giữ gìn và phát huy 
truyền thống tốt đẹp của gia đình dòng họ; Tình hữu nghị giữa các dân tộc trên thế 
giới. ...
 Ví dụ 2: Chủ đề pháp luật: 
 Chủ đề pháp luật: Quyền trẻ em và quyền nghĩa vụ công dân trong gia đình 
thì học sinh biết bài: Công ước liên hợp quốc về quyền trẻ em; quyền được bảo vệ, 
chăm sóc và giáo dục của trẻ em Việt Nam
 Chủ đề pháp luật: Quyền và nghĩa vụ công dân về Trật tự an toàn xã hội thì học 
bài: Thực hiện trật tự an toàn giao thông...
 Chủ đề pháp luật: Quyền và nghĩa vụ công dân về quyền sở hữu tài sản và 
nghĩa vụ tôn trọng tài sản của người khác hay có nghĩa vụ tôn trong, bảo vệ tài sản 
nhà nước và lợi ích công cộng...
 Chủ đề pháp luật học sinh biết được những hành vi vi phạm pháp luật của công 
dân phải chịu trách nhiệm: Bài vi phạm pháp luật và trách nhiệm pháp lý của công 
dân
 Đây là một vấn đề tuy rất đơn giản song nó cũng góp phần hệ thống nội dung 
các bài đã và đang học đặc biệt là lúc kiểm tra định kỳ và ôn tập học kỳ.
 Ba là hướng dẫn cho học sinh học các phương pháp học về chuẩn mực đạo đức 
và pháp luật ở lớp, trường cụ thể:
 Ở lớp, trường: Trong các tiết dạy trong một bài đạo đức hay pháp luật có các 
phương pháp nào thầy cô giáo làm những việc nào, học sinh làm việc nào, đặc biệt 
là chú ý phương pháp thảo luận nhóm chuẩn bị bảng phụ, phiếu học tập sẵn khi 
thầy, cô giáo yêu cầu một phương pháp nào thì học sinh vận dụng ngay để khỏi 
mất thời gian. Hoặc sử dụng phương pháp sắm vai khi thầy cô nêu tình huống và 
yêu cầu học sinh thực hiện thì các em tự giác chọn đôi bạn đối thoại diễn xuất một 
cách tự tin, rèn luyện kỹ năng thực hành, gây hứng thú và sự chú ý đối với người 
học, tạo được điều kiện làm nảy sinh óc sáng tạo của học sinh, khích lệ sự thay đổi 
 Người thực hiện: Nguyễn Thị Hà – Trường THCS Lương Thế Vinh 7 Những biện pháp giúp hoc sinh học tốt chuẩn mực đạo đức và pháp luật ở môn giáo dục công dân cấp THCS 
 Để giải quyết tình huống này ngoài việc cho học sinh sử dụng phương pháp 
sắm vai và các em tự giác chọn đôi bạn đối thoại diễn xuất một cách tự tin, thì giáo 
viên cần chuẩn bị các tài liệu như: Bộ luật hình sự 2015 (Điều 3 Nguyên tắc xử lý); 
Luật khiếu nại tố cáo 2011; Luật bảo vệ và chăm sóc giáo dục trẻ em 2004 và 
những văn bản luật liên quan...
 Ở nhà: Trước khi học bài học sinh chọn phương pháp nào và làm bài tập hay 
trong bài này cần sử dụng phương pháp nào có hiệu quả nhất đỡ tốn thời gian, 
không làm ảnh hưởng đến các môn học khác (kể cả học bài cũ và bài mới) 
 Bốn là hướng dẫn cho học sinh một số tư liệu học tập bộ môn, tài liệu tham 
khảo, tranh ảnh có liên quan đến các chuẩn mực pháp luật, biết khai thác tài liệu 
trên mạng internet mà không vi phạm về luật an ninh mạng.
 Tài liệu về đạo đức và pháp luật liên quan đến bộ môn học thì rất nhiều, song 
có một số loại văn bản pháp luật cụ thể, các bộ luật luôn sửa đổi bổ sung. Vì vậy, 
khi dạy thầy cô cần chọn lọc tài liệu cho phù hợp từng chuẩn mực pháp luật và 
hiệu lực thi hành mới nhất để giới thiệu cho học sinh tìm hiểu học tập.
 VD: Khi dạy bài Thực hiện trật tự an toàn giao thông. Nghị định số 39/CP ngày 
13/7/2001 biển báo hiệu giao thông, một số hình ảnh liên quan đến thực hiện trật tự 
an toàn giao thông.... Ví dụ: 
 Người thực hiện: Nguyễn Thị Hà – Trường THCS Lương Thế Vinh 9 Những biện pháp giúp hoc sinh học tốt chuẩn mực đạo đức và pháp luật ở môn giáo dục công dân cấp THCS 
 Năm là học sinh cần tìm hiểu các vấn đề, sự kiện về các chuẩn mực pháp luật , 
đạo đức liên quan đến các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hoá, cuộc sống. Thông tin 
đại chúng báo chí, đài phát thanh truyền hình hằng ngày để nắm bắt kịp thời đáp 
ứng yêu cầu đòi hỏi của học bộ môn và thực tế địa phương, đất nước.
 Sáu là kiểm tra đối chiếu các vấn đề tìm hiểu và thực hành các chuẩn mực đạo 
đức và pháp luật thông qua việc làm bài tập và kiểm tra bài cũ trong các giờ học ở 
lớp. Để làm được và làm tốt vấn đề trên người thầy giáo cần nêu ra những tình 
huống liên quan để học sinh giải quyết và liên hệ thực tế.
 Ví dụ: Khi dạy Thực hiện trật tự an toàn giao thông giới thiệu cho học sinh xem 
thời sự buổi tối và buổi sáng, nắm số liệu cụ thể từng ngày hoặc có thể là nêu tên 
những em vi phạm luật giao thông. Trên cơ sở đó học sinh nắm kỹ, hiểu rõ về 
nội dung bài học và số liệu liên quan về tình hình tai nạn giao thông ở địa phương 
và cả nước.
 b. Một số giải pháp để thực hiện tốt các biện pháp nêu trên:
 Quá trình thực hiện các biện pháp diễn ra trong thời gian dài, một học kỳ, một 
năm và liên tục nhiều năm liền. Bởi vậy, nó đòi hỏi rất công phu và phải kết hợp 
nhiều giải pháp để thực hiện và kiểm tra thúc đẩy. Vậy trong quá trình thực hiện 
nhiều năm tôi thấy cần có thêm các giải pháp để hỗ trợ thêm đó là: 
 • Về chuẩn mực đạo đức cần thường xuyên chăm lo rèn luyện đạo đức, truyền 
thống tốt đẹp, lối sống trong sạch lạnh mạnh cho các em ngay từ khi mới bước vào 
bậc trung học cơ sở; kết hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và xã hội trong 
việc giáo dục, rèn luyện đạo đức lối sống cho các em; phát huy vai trò tự học tập, 
tự tu dưỡng, rèn luyện đạo đức lối sống cho các em.
 Người thực hiện: Nguyễn Thị Hà – Trường THCS Lương Thế Vinh 11