Giáo án cả năm môn Vật lí Khối 7

 Giaùo aùn moân vaät lyù lôùp 7
 * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * 
Ngaøy soaïn : CHÖÔNG I: QUANG HOÏC
Ngaøy dạy: 
Tuaàn daïy: 1 BAØI 1: NHAÄN BIEÁT AÙNH SAÙNG NGUOÀN 
Tieát thöù: 1
 SAÙNG VAØ VAÄT SAÙNG
 ---------  ---------
I. Muïc tieâu:
 - Baèng thí nghieämkhaúng ñònh ñöôïc raèng ta nhaän bieát ñöôïc aùnh saùng khi coù aùnh saùng 
 truyeàn vaøo maét ta vaø ta nhìn thaáy caùc vaät khi coù aùnh saùng töøø caùc vaät ñoù truyeàn vaøo maét 
 ta.
 - Phaân bieät ñöôïc nguoàn saùng vaø vaät saùng.
II. Chuaån bò:
 * Ñoái vôùi moãi nhoùm HS:
 - 1 hoäp kín trong ñoù daùn saún moät maûnh giaáy traéng; boùng ñeøn pin ñöôïc gaén beân trong 
hoäp nhö hình 1.2a SGK.
 - Pin, daây noái, coâng taéc.
III. Toå chöùc hoaït ñoängcuûa hoïc sinh:
 Hoaït ñoäng cuûa GV Hoaït ñoäng cuûa HS Noäi dung 
 Hoaït ñoäng 1: Toå chöùc tình huoáng hoïc taäp.(10’)
- Moät ngöôøi maét khoâng bò taät, beänh, coù khi naøo môû maét - HS nghe giaùo vieân 
 maø khoâng nhìn thaáy vaät ñeå tröôùc maét khoâng?. trình baøy.
- Khi naøo ta nhìn thaáy vaät?
- Caùc em haõy nhìn aûnh chuïp ôû ñaàu chöông vaø traû lôøi xem 
 treân mieáng bìa vieát chöõ gì? 
- AÛnh ta quan saùt ñöôïc trong göông coù tính chaát gì?
Toùm laïi: Nhöõng hieän töôïng treân ñieàu coù lieân quan ñeán 
 aùnh saùng vaø aûnh cuûa caùc vaät quan saùt ñöôïc trong caùc 
 loaïi göông maø ta seõ xeùt ôû chöông naøy. 
- GV goïi HS ñoïc 6 caâu hoûi neâu ôû ñaàu chöông. “Ñoù laø 6 - HS ñoïc 6 caâu hoûi neâu 
 caâu hoûi chính maø ta phaûi traû lôøi ñöôïc sau khi hoïc xong ôû ñaàu chöông.
 chöông naøy” 
- Ñeå traû lôøi ñöôïc caâu 1 chuùng ta cuøng nghieân cöùu baøi 1: 
 “Nhaän bieát aùnh saùng. Nguoàn saùng vaø vaät saùng”
 Hoaït ñoäng 2: Tìm hieåu khi naøo ta nhaän bieát ñöôïc aùnh saùng.(10’)
- GV yeâu caàu HS ñoïc 4 tröôøng - HS ñoïc 4 tröôøng I. Nhaän bieát aùnh saùng.
 hôïp trong SGK vaø traû lôøi caâu hôïp trong SGK vaø C1: Tröôøng hôïp 2 vaø 3 
 C1. traû lôøi caâu C1. coù ñieàu kieän gioáng 
* GV laøm thí nghieäm: Ñöa ñeøn nhau laø: Coù aùnh saùng 
 * * * * * * * * * * * * * * * ** * * * * * * * * * * * * * * ** * * * * * * * * * * * * * * * * *
 Trang 1 Giaùo aùn moân vaät lyù lôùp 7
 * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * 
 ñeøn phaùt saùng. Vaäy chuùng coù - Khaùc: Daây toùc boùng ñeøn vaø haét laïi 
 nhöõng ñaëc ñieåm gì gioáng vaø boùng ñeøn töï phaùt AS.
 khaùc nhau? saùng coøn tôø giaáy 
* Thoâng baùo: daây toùc boùng ñeøn vaø traéng khoâng töï phaùt 
 maûnh giaáy traéng ñeàu phaùt ra AS ra AS)
  goïi laø vaät saùng. * Keát luaän:
- Cho HS thaûo luaän nhoùm ñeå ruùt - HS thaûo luaän nhoùm - Daây toùc boùng ñeøn töï 
 ra keát luaän. ñeå ruùt ra keát luaän. noù phaùt ra aùnh saùng 
 goïi laø nguoàn saùng.
 - Daây toùc boùng ñeøn 
 phaùt saùng vaø maûnh 
 giaáy traéng haét laïi AS töø 
 vaät khaùc chieáu vaøo noù 
 goïi chung laø vaät saùng.
 Hoaït ñoäng 6: Vaän duïng – Daën doø.(8’)
- Höôùng daãn HS - HS laøm C4. IV. Vaän duïng.
 laøm C4. C4: Baïn Thanh ñuùng. Vì tuy ñeøn coù baäc saùng 
- Höôùng daãn HS - HS laøm C5. nhöng khoâng chieáu thaúng vaøo maét ta, khoâng coù 
 laøm C5. aùnh saùng töø ñeøn truyeàn vaøo maét ta neân ta 
* Daën doø: Veà khoâng nhìn thaáy.
 nhaø hoïc ghi C5: Khoùi goàm nhieàu haït nhoû li ti, caùc haït khoùi 
 nhô. Ñoïc “ coù ñöôïc ñeøn chieáu saùng trôû thaønh caùc vaät saùng. 
 theå em chöa Caùc vaät saùng nhoû li ti xeáp gaàn nhau taïo thaønh 
 bieát”. Laøm moät veät saùng maø ta nhìn thaáy ñöôïc.
 BT trong 
 SBT. Xem baøi 
 môùi.
III. Ruùt kinh nghieäm:
Ngaøy soaïn : BAØI 2: SÖÏ TRUYEÀN AÙNH SAÙNG
Ngaøy dạy: 
Tuaàn daïy: 2 -----------  ----------
Tieát thöù: 2
I. Muïc tieâu:
- Bieát thöïc hieän moät thí nghieäm ñôn giaûn ñeå xaùc ñònh ñöôøng truyeàn cuûa aùnh saùng.
- Phaùt bieåu ñöôïc ñònh luaät veà söï truyeàn thaúng cuûa aùnh saùng.
- Bieát vaän duïng ñònh luaät truyeàn thaúng cuûa aùnh saùng ñeå ngaém caùc vaät thaúng haøng.
- Nhaän bieát ñöôïc 3 loaïi chuøm saùng ( song song, hoäi tuï, phaân kì ).
 * * * * * * * * * * * * * * * ** * * * * * * * * * * * * * * ** * * * * * * * * * * * * * * * * *
 Trang 3 Giaùo aùn moân vaät lyù lôùp 7
 * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * 
luaät goïi laø ñònh luaät truyeàn 
thaúng cuûa aùnh saùng.
- Vaäy trong moät moâi tröôøng * Ñònh luaät truyeàn thaúng 
trong suoát vaø ñoàng tính thì AS - HS traû lôøi caâu hoûi cuûa aùnh saùng.
truyeàn ntn? cuûa giaùo vieân. Trong moâi tröôøng trong 
- Cho hoïc sinh phaùt bieåu ñònh suoát vaø ñoàng tính, aùnh 
luaät nhö SGK. - Hoïc sinh phaùt saùng truyeàn ñi theo ñöôøng 
 bieåu ñònh luaät. thaúng.
 Hoaït ñoäng 3: Thoâng baùo: tia saùng vaø chuøm saùng.(15’)
* Y/c HS ñoïc SGK phaàn “Bieåu - HS ñoïc SGK phaàn II.Tia saùng vaø chuøm saùng
dieãn ñöôøng truyeàn cuûa aùnh “Bieåu dieãn ñöôøng 
saùng” vaø traû lôøi caâu hoûi: truyeàn cuûa AS” vaø * Quy öôùc veõ tia saùng:
- Ngöôøi ta bieåu dieãn ñöôøng traû lôøi caâu hoûi cuûa Tia saùng ñöôïc veõ baèng 
truyeàn cuûa aùnh saùng ntn? giaùo vieân. ñöôøng thaúng coù muõi teân.
- Quy öôùc veõ tia saùng ntn?
* GV giôùi thieäu H2.3 SM bieåu - HS quan saùt H2.3.
 * Quy öôùc veõ chuøm saùng:
dieãn cho tia saùng.
 Veõ 2 tia saùng ngoaøi cuøng 
* Yeâu caàu hoïc sinh quan saùt - HS quan saùt H2.4.
 cuûa moãi chuøm saùng.
H2.4( GV coù theå laøm TN).
* Y/c HS ñoïc SGK phaàn “Ba - HS ñoïc SGK phaàn 
loaïi chuøm saùng” vaø traû lôøi caùc “3 loaïi chuøm saùng” 
caâu hoûi: vaø traû lôøi caùc caâu 
- Chuøm saùng laø gì? Quy öôùc veõ hoûi cuûa giaùo vieân.
chuøm saùng ntn?
 C3:
* Yeâu caàu HS quan saùt H2.5 ñeå - HS quan saùt H2.5 
 a.  khoâng giao nhau  
laøm caâu C3. ñeå laøm caâu C3.
 b.  giao nhau 
- Vaäy trong thöïc teá coù maáy loaïi - HS traû lôøi caâu hoûi 
 c.  loe roäng ra 
chuøm saùng? cuûa giaùo vieân.
 Hoaït ñoäng 5: Vaän duïng – Daën doø.(5’)
* Höôùng daãn HS laøm C4 - HS laøm C4 III. Vaän duïng:
* Daën HS veà nhaø laøm caâu C5, - HS nghe lôøi daën C4: Qua thí nghieäm cho 
hoïc thuoäc ghi nhôù vaø laøm caùc cuûa giaùo vieân. chuùng ta bieát ñöôïc: AÙnh 
BT trong SBT. Xem baøi môùi. saùng töø ñeøn phaùt ra ñaõ ñi 
 theo ñöôøng thaúng ñeán maét.
IV. Ruùt kinh nghieäm.
 * * * * * * * * * * * * * * * ** * * * * * * * * * * * * * * ** * * * * * * * * * * * * * * * * *
 Trang 5 Giaùo aùn moân vaät lyù lôùp 7
 * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * 
 roäng so vôùi maøn chaén (hay 
 coù kích thöôùc gaàn baèng vaät 
 chaén) 
- Yeâu caàu HS thaûo luaän ñeå ruùt - HS thaûo luaän ñeå 
ra nhaän xeùt. ruùt ra nhaän xeùt. * Nhaän xeùt:  moät phaàn 
* Hoûi: Vaäy boùng nöûa toái khaùc - HS traû lôøi caâu hoûi cuûa nguoài saùng 
boùng toái nhö theá naøo? cuûa giaùo vieân.
 Hoaït ñoäng 3: Hình thaønh khaùi nieäm nhaät thöïc vaø nguyeät thöïc.(15’)
* Yeâu caàu HS ñoïc muïc II, phaàn * HS ñoïc muïc II, 
nhaät thöïc vaø traû lôøi caâu hoûi: phaàn nhaät thöïc vaø II. Nhaät thöïc - Nguyeät 
+ Em haõy trình baøy quyõ ñaïo cuûa traû lôøi caâu hoûi cuûa thöïc.
Maët Traêng, Maët Trôøi, Traùi Ñaát? giaùo vieân. 1. Nhaät thöïc.
+ Maët traêng coù töï phaùt ra aùnh C3: Nôi coù nhaät thöïc toaøn 
saùng khoâng? phaàn naèm trong vuøng boùng 
+ Khi naøo coù nhaät thöïc moät toái cuûa Mtraêng treân TÑ, 
phaàn, nhaät thöïc toaøn phaàn? vuøng ñoù bò MTraêng che 
- Cho HS quan saùt H3.3 vaø chæ - HS quan saùt H3.3 khuaát khoâng cho aùnh saùng 
ra ta ñöùng ôû vò trí naøo treân TÑ vaø traû lôøi caâu hoûi Maët Trôøi chieáu tôùi. Vì theá 
thaáy nhaät thöïc moät phaàn, nhaät cuûa giaùo vieân. ñöùng ôû choã ñoù ta khoâng 
thöïc toaøn phaàn. Vì sao? nhìn thaáy Maët Trôøi vaø trôøi 
- Cho HS traû lôøi caâu C3. - HS traû lôøi caâu C3. toái laïi.
* Yeâu caàu HS ñoïc muïc II, phaàn * HS ñoïc muïc II, 
nguyeät thöïc vaø traû lôøi caâu hoûi: phaàn nguyeät thöïc 2. Nguyeät thöïc.
+ Khi naøo coù nguyeät thöïc? vaø traû lôøi caâu hoûi. C4: 
- Cho HS laøm caâu C4. - HS laøm caâu C4. + Traêng saùng: vuøng 3, 2
- Hoûi: Hieän töôïng nguyeät thöïc - HS traû lôøi caâu hoûi + Nguyeät thöïc: vuøng 1
coù theå xaåy ra caû ñeâm hay cuûa giaùo vieân. - Vò trí 1 laø nguyeät thöïc 
khoâng? Giaûi thích? toaøn phaàn
* Thoâng baùo: Vì MTraêng luoân - HS nghe thoâng - Vò trí 2, 3 laø nguyeät thöïc 
chñoäng khoâng ngöøng quanh TÑ baùo cuûa giaùo vieân. moät phaàn (traêng khuyeát)
neân nguyeät thöïc chæ xaåy ra 
trong moät thôøi gian chöù khoâng 
xaåy ra caû ñeâm. Khi Maët Traêng 
ôû vò trí 1 thì coù hieän töôïng nhaät 
thöïc toaøn phaàn, Maët Traêng ôû vò 
trí 2,3, tuy ta ñöùng ôû vò trí A ta 
nhìn thaáy traêng saùng nhöng chæ 
thaáy moät phaàn cuûa Maët Traêng, 
ñoù laø hieän töôïng traêng khuyeát.
 Hoaït ñoäng 4: Vaän duïng – Daën doø.(7’)
* Höôùng daãn HS laøm C5. C5: Boùng toái vaø boùng nöõa toái thu heïp laïi. Khi 
 * * * * * * * * * * * * * * * ** * * * * * * * * * * * * * * ** * * * * * * * * * * * * * * * * *
 Trang 7 Giaùo aùn moân vaät lyù lôùp 7
 * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * 
 vaät maø ta quan saùt ñöôïc trong baùo cuûa giaùo vieân. göông.
 göông goïi laø aûnh cuûa vaät ñoù C1: Maët kính cöûa soå, maët 
 taïo bôûi göông. nöôùc, maët kính cuûa ti vi, maët 
 - Yeâu caàu HS nhaän xeùt maët - HS traû lôøi caâu hoûi töôøng oáp gaïch men phaúng 
 göông coù ñaëc ñieåm gì? cuûa giaùo vieân. boùng 
 - Cho HS laøm caâu C1. - HS laøm caâu C1.
 Hoaït ñoäng 3: Hình thaønh khaùi nieäm veà hieän töôïng phaûn xaï aùnh saùng.(5’)
 * Y/c HS ñoïc SGK, döï ñoaùn - HS ñoïc SGK, döï II. Ñònh luaät phaûn xaï AS.
 xem AS sau khi gaëp göông ñoaùn xem AS sau * Hieän töôïng phaûn xaï AS.
 haét laïi theo maáy höôùng. khi gaëp göông haét Hieän töôïng tia saùng khi gaëp 
 laïi theo maáy höôùng. göông bò haét laïi cho tia phaûn 
 - Cho HS laøm TN H 4.2 vaø - HS laøm TN H 4.2 xaï goïi laø hieän töôïng phaûn xaï 
 quan saùt ñeå traû lôøi caâu hoûi: vaø quan saùt ñeå traû aùnh saùng.
 - Hieän töôïng phaûn xaï aùnh lôøi caâu hoûi cuûa GV.
 saùng laø gì?
 - Tia phaûn xaï laø gì?
 Hoaït ñoäng 4: Tìm hieåu söï ñoåi höôùng cuûa tia saùng khi gaëp göông phaúng.(10’)
 * Yeâu caàu HS ñoïc caâu C2. * HS ñoïc caâu C2.
 - GV giôùi thieäu duïng cuï TN.
 - Höôùng daãn HS caùch taïo ra - HS nghe höôùng 
 tia saùng vaø theo doõi ñöôøng daãn cuûa GV.
 truyeàn cuûa aùnh saùng.
 - Yeâu caàu HS taïo tia SI vaø 
 nhaän ra tia IR. 1. Tia phaûn xaï naèm trong 
 * GV laøm TN nhö SGK vaø - Hoïc sinh quan saùt MP naøo?
 yeâu caàu HS quan saùt. GV chæ TN H4.2 vaø nghe C2: Tia phaûn xaï naèm trong 
 cho HS thaáy maët phaúng chöùa höôùng daãn cuûa GV. MF tôø giaáy chöùa tia tôùi.
 tia tôùi SI vaø phaùp tuyeán IN 
 cuûa maët göông taïi ñieåm I (laø 
 maët phaúng cuûa tôø giaáy, treân 
 ñoù ñaët göông)
 - Tia phaûn xaï coù naèm trong - HS traû lôøi caùc caâu 
 cuøng maët phaúng chöùa tia SI hoûi cuûa giaùo vieân. * Keát luaän:  tia tôùi  phaùp 
 vaø ñöôøng IN khoâng? tuyeán taïi ñieåm tôùi.
 - Cho HS thaûo luaän ñeå ruùt ra - HS thaûo luaän ñeå 
 keát luaän. ruùt ra keát luaän. 2. Phöông cuûa tia phaûn xaï 
 * Yeâu caàu HS ñoïc phaàn 2 vaø * HS ñoïc phaàn 2 quan heä theá naøo vôùi 
 traû lôøi caâu hoûi sau: vaø traû lôøi caâu hoûi phöông cuûa tia tôùi?
 + Phöông cuûa tia tôùi ñöôïc xaùc cuûa giaùo vieân.
 ñònh baèng gì?
 * * * * * * * * * * * * * * * ** * * * * * * * * * * * * * * ** * * * * * * * * * * * * * * * * *
 Trang 9